WYKONANIE KORPUSÓW PRZYRZĄDÓW
Półfabrykaty korpusów przyrządów można wykonać przez:
odlanie z żeliwa (metodę tę stosuje się zwykle w przypadku wielkich sztywnych korpusów lub takich ich części, których ciężar nie ma istotnego znaczenia);
spawanie płyt stalowych i kształtowników walcowanych (niektóre wzorniki do wiertarek itp.);
3) odkucie ze stali (małe korpusy).
Ponadto korpusy przyrządów można wykonywać jako składane z poszczególnych płyt stalowych, łączonych śrubami (korpusy skręcane), odcinków kształtowników walcowanych (kątowników, ceowników, dwuteowników itp.) lub znormalizowanych odlewów kształtowych. Korpusy takie stosuje się głównie przy wykonywaniu mniejszych przyrządów.
Korpusy różnej konstrukcji do tego samego przyrządu przedstawiono na rys. 133.
W fabrykach samochodów i ciągników przeważnie stosuje się żeliwne korpusy do średnich i wielkich przyrządów. Odlewanie korpusów z żeliwa zwykle jest nieco droższe niż spawanie z części stalowych, jednakże wykazuje tę zaletę, że można wówczas uzyskać skomplikowane kształty korpusów przy dużej ich sztywności. Takie korpusy długo zachowują swoją dokładność.
Odlewy żeliwne mogą wykazywać niedostateczną trwałość kształtu: pod wpływem zmiany . rozkładu naprężeń wewnętrznych, wynikających z niejednakowej szybkości stygnięcia poszczególnych miejsc odlewu, mają
one tendencję do paczenia się. Im odlewy są większe i bardziej skomplikowane, tyin, bardziej mogą się one odkształcać.
Aby zapobiec paczeniu się odlewów, stosuje się następujące środki przy ich konstrukcji i wytwarzaniu:
unika się w miarę możliwości ostrych przejść od ścianek grubych do cienkich;
korpusy zaopatruje się w żebra usztywniające dla przeciwdziałania ewentualnej zmianie kształtu; grubość żeber nie powinna być mniejsza niż 5—6 milimetrów;
stosuje się tzw. starzenie odlewów, to jest przechowywanie ich w ciągu dłuższego czasu, w celu wyrównania naprężeń wewnętrznych (starzenie naturalne), lub przetrzymywanie ich w ciągu kilku godzin w stanie nagrzanym (starzenie sztuczne).
Starzenie jest bardziej efektywne, jeśli wykonywane jest po obróbce zgrubnej, przy której zdejmuje się naskórek odlewniczy utrudniający zmianę rozkładu naprężeń wewnętrznych w odlewie.
Odlewanie korpusów ze stopów aluminium jest rzadko stosowane. Stopy te mają wprawdzie mały ciężar właściwy, ale sztywność wykonanych z nich części jest niewielka. Stosuje się je tylko do wykonania dużych nakładanych płyt wzorników wiertarskich w celu zmniejszenia ich ciężaru oraz wyrównania współczynnika rozszerzalności liniowej przyrządu i obrabianej części, jeśli jest ona również wykonana ze stopu aluminiowego.
W fabrykach samochodów i ciągników przeważnie nie stosuje się stopów aluminium do odlewania korpusów przyrządów