Układ smarowania
Do kontroli pracy układu smarowania służy wskaźnik ciśnienia oleju lub lampka sygnalizacyjna. Poziom oleju w misce olejowej sprawdza się miarką zaopatrzoną w odpowiednie znaki.
Zbyt mała ilość oleju w misce olejowej może być przyczyną niedostatecznego smarowania łożysk wału korbowego i innych współpracujących części. Wskutek tego, szczególnie przy dużych obciążeniach, może nastąpić wytopienie panewek. Gorsze warunki smarowania powodują przyspieszony wzrost zużycia również innych połączeń.
Nadmierna ilość oleju w misce olejowej zwykle jest przyczyną uszkodzenia uszczelniaczy i wycieku oleju. Olej wyciekający przez tylne łożysko główne może przedostać się do sprzęgła i spowodować poślizg jego tarczy.
Najłatwiej zauważalnym objawem nieprawidłowej pracy układu smarowania jest obniżone ciśnienie oleju (normalne ciśnienie 2-r-5 kG/cm2). Charakterystycznym niedomaganiem pompy oleju jest zużycie kół zębatych i obudowy. Przyczyną obniżonego ciśnienia oleju może być również osłabienie lub uszkodzenie sprężyny zaworu regulacji ciśnienia. Gdy uszkodzona jest sprężyna tego zaworu, ciśnienie oleju w układzie smarowania nie przekracza 1 kG/cm2. Przyczyną spadku ciśnienia mogą być także nadmierne luzy w łożyskach wału korbowego. Ciśnienie oleju spada wówczas poniżej 1 kG/cm2, a jego zużycie znacznie wzrasta.
Przyczyny wszelkich zauważonych wycieków oleju powinny być natychmiast likwidowane. Najbardziej typowe przyczyny wycieków oleju to: niedostateczne dokręcenie połączeń gwintowych, niedomagania uszczelniaczy, uszkodzenie podkładek lub uszczelek, zanieczyszczenie kanałów oleju lub układu wentylacji skrzyni korbowej itp. Znaczne wycieki oleju są częstą przyczyną nadmiernego obniżenia się jego poziomu w misce olejowej, a wskutek tego — uszkodzenia silnika.
Wzrost poziomu oleju w pracującym silniku jest objawem niedomagania układu zasilania lub układu chłodzenia. Olej może być rozcieńczany paliwem wskutek nadmiernego wzbogacenia mieszanki (nieprawidłowa regulacja gaźnika lub zbyt długo włączone urządzenie wzbogacające) albo może być rozcieńczany wodą wskutek nieszczelności lub też pęknięć kadłuba (ewentualnie głowicy).
Na prawidłową pracę układu smarowania znaczny wpływ ma stosowanie olejów, jakie zaleca wytwórnia silnika. Wiele wytwórni zaleca stosowanie w okresie zimowym oleju rzadszego, a w okresie letnim bardziej gęstego. Coraz częściej stosowane obecnie oleje wielo-sezonowe (wielozakresowe) spełniają właściwie swe zadanie tylko w krajach o umiarkowanym klimacie, gdzie nie ma zbyt dużych mrozów i nadmiernych upałów, a więc różnice temperatur, w których stosowany jest ten sam olej, nie są zbyt znaczne.