Układ korbowy
Wskutek nieprawidłowo przeprowadzonej naprawy, nieprawidłowej lub nieterminowej obsługi technicznej, a także wskutek niewłaściwej eksploatacji możliwe jest wystąpienie różnych niedomagań, które wpływają ujemnie na pracę silnika lub całkowicie ją uniemożliwiają.
Niedostatecznie dokręcone śruby głowicy powodują utratę szczelności między kadłubem a głowicą. Wskutek tego do cylindrów silnika może przedostawać się ciecz chłodząca. Cylindry, do których przedostaje się ciecz chłodząca, nie pracują, silnik nie rozwija pełnej mocy, zatrzymuje się podczas pracy i z trudnością daje się uruchomić.
W celu przywrócenia szczelności między kadłubem a głowicą należy dociągnąć nakrętki w takiej kolejności i takim momentem, jakie są podane w instrukcji obsługi lub naprawy. Jeżeli dociągnięcie nakrętek nie przynosi pożądanego rezultatu, trzeba wymienić uszczelkę podgłowicową.
Stosowanie paliw i olejów innych niż zalecane w instrukcji obsługi powoduje niepełne spalanie paliwa, wskutek czego na denkach tłoków odkłada się znaczna warstwa osadu węglowego (nagaru). Powoduje to pogorszenie pracy silnika, narusza jego równowagę cieplną, zmniejsza moc, natomiast zwiększa zużycie paliwa. Oprócz tego wzrasta zużycie tłoków i gładzi cylindrów, a wskutek zwiększonych luzów między tłokami a cylindrami gazy przedostają się do skrzyni korbowej, co powoduje obniżenie średniego efektywnego ciśnienia.
O zużyciu tłoków świadczy dymienie silnika i stukanie tłoków w cylindrach. Objawami zużycia pierścieni tłokowych są: zwiększone dymienie silnika, zwiększone zużycie oleju, obniżenie mocy silnika i charakterystyczne (metaliczne) stuki podczas pracy. O zużyciu pierścieni tłokowych świadczy także zmniejszone ciśnienie sprężania, co sprawdza się okresowo za pomocą ciśnieniomierza (patrz rys. 12.7).
Podczas pracy silnika może występować stukanie, spowodowane znacznym zużyciem sworzni tłokowych i ich obsady w nadlewach tłoków. Niedomaganie to usuwa się podczas naprawy silnika przez wymianę sworzni, tłoków i itulejek w główkach korbowodów.
Wskutek pęknięcia pierścienia zabezpieczającego może nastąpić przesunięcie sworznia tłokowego i porysowanie gładzi cylindra.
Typowymi niedomaganiami korbowodu są: zużycie tulejki jego główki oraz zgięcie trzona. Naprawa polega na wymianie tulejki, którą po wciśnięciu rozwierca się na wymiar sworznia. Trzon korbowodu prostuje się na specjalnym przyrządzie, zwracając szczególną uwagę na równoległość osi główki i łba korbowodu.
Podczas eksploatacji silnika zużywają się czopy główne i korbowe wału korbowego, a także może on ulec zgięciu wskutek nierównomiernej pracy poszczególnych, cylindrów. Niekiedy zdarza się pęknięcie wału korbowego, co z reguły prowadzi do zniszczenia silnika wskutek uszkodzenia kadłuba, korbowodów i innych elementów silnika. Wymienione niedomagania mogą być usunięte tylko podczas naprawy głównej silnika.
Najczęściej jednak zużywają się łożyska korbowe i główne wału korbowego. Objawem zużycia lub uszkodzenia łożysk głównych jest spadek ciśnienia oleju i stuki o niskim tonie, dobrze słyszalne podczas szybkiej zmiany prędkości obrotowej wału korbowego, gdy silnik jest rozgrzany.
Objawem zużycia łożysk korbowych są metaliczne stuki. Odznaczają się one znacznie wyższym tonem niż stuki łożysk głównych, lecz niższym niż stuki sworzni tłokowych. Zwiększenie prędkości obrotowej wału korbowego powoduje zwiększenie intensywności stuków, po wyłączeniu zapłonu stuk zanika. Po zauważeniu stuków w łożyskach korbowych należy je wymienić.