Przypadki, w których wiercenie na wiertarce stanowi pierwszą operację, spotyka się stosunkowo rzadko. Niemniej jednak takie uchwyty i przy­rządy są niezbędne, a projektowanie ich sprawia często wiele kłopotu. To tłumaczy się trudnością ustalenia surowych półfabrykatów (zwłaszcza od­lewów), które najczęściej nie mają dogodnych podstaw obróbkowych. Przy obróbce małych przedmiotów o zarysie okrągłym do pierwszej ope­racji często stosowane są tokarskie uchwyty samocentrujące lub specjalne wiertarskie uchwyty samocentrujące; w wielu przypadkach uchwyty te mogą być wykorzystane również do dalszych operacji. Przykład specjalnego wiertarskiego uchwytu samocentrującego przed­stawiono na rys. 162. Uchwyt składa się z podstawy 1, na której za po­mocą pierścienia 2 zamocowany jest korpus 3. W korpusie osadzone są w tulejach 4 trzy wałki 5. Wałki te umieszczone dolnymi końcami w tule­jach 6 na środkowym odciku mają nacięte zęby. Każdy wałek zaopatrzony jest w górnej części w jedną szczękę 7, o zewnętrznym zarysie mimośrodowym. Szczęki te opierają się o trzy wstawki 8. Z prawej strony uchwytu osadzony jest wałek 9, na którym w części środkowej nacięte jest koło zębate. Koło to zazębia się z kołem zębatym 10, które z kolei zazębia się kołami na trzech wałkach 5. Mocowanie przedmiotu odbywa się w ten sposób, że po ustawieniu go Przyrządy słupowe stosowane są często do obrób- ki na wiertarkach różnych samocentrujący przedmiotów małych i średnich wielkości. Przyrząd taki pokazano na rys. 163; składa się on z nieruchomej dolnej podstawy 1 i ruchomej płyty wiertarskiej 2, zamocowanej nakrętkami 3 i 4 na dwóch słupkach 5, przesuwających się w otworach podstawy 1. Podnoszenie i opuszczanie płyty wiertarskiej 2 odbywa się za pomocą wałka zębatego 6 i zębatki naciętej na słupku 5. Płytę wiertarską w położeniu roboczym ustala się za pomocą specjalnego zamka 7. W zależności od wielkości i przeznaczenia przyrządy te mają niejedna­kową liczbę słupków (1, 2 lub 4) i różny mechanizm podnoszenia i opu­szczania płyty wiertarskiej: przyrządy małe — mechanizm mimośrodowy lub korbowo-sprężynowy, średnie — mechanizm zębatkowy, a duże — mechanizm pneumatyczny. Mocowanie obrabianych przedmiotów odbywa się najczęściej za pomocą samej płyty wiertarskiej. Przykład przystosowania jednosłupowego przy­ rządu do ustalenia krót­kiej tulei i wiercenia w niej trzech otworów poka­zano na rys. 164. Przyrządy te noszą na­zwę przyrządów wiertarskich uniwersalnych, po­nieważ można je stosun­kowo łatwo przystosować do obróbki różnych przed­miotów o wymiarach mie­szczących się w pewnych określonych dla danego typu granicach. Przysto­sowanie do obróbki nowe­go przedmiotu polega na wymianie płyty wiertarskiej z tulejkami oraz elementów ustalających i mocujących. Ze względu na seryjne wytwarzanie takich przyrządów koszt ich nie jest duży. Istotną ich zaletą jest również to, że mocowanie przedmiotu jest bardzo szybkie.