Sposoby wykonania zasadniczych operacji obróbki
Przy wytwarzaniu pierścieni tłokowych z półfabrykatów w postaci tulei toczenie zgrubne powierzchni zewnętrznej i jednocześnie wewnętrznej przeprowadza się na rewolwerówkach lub tokarkach specjalnych. W podobny sposób odbywa się również toczenie wykańczające, z którym łączy się często w jedną operację również obcinanie pierścieni. Na rys. 290 pokazano schemat obróbki pierścieni tłokowych z tulei, przy czym w jednej operacji wykonuje się: toczenie zgrubne powierzchni walcowych (nożami 1 i 2), toczenie wykańczające powierzchni walcowych (nożami 3 i 4) oraz obcinanie pierścieni (nożami 579).
Toczenie zewnętrznej powierzchni walcowej pierścieni odlewanych indywidualnie przeprowadza się zwykle grupowo przy użyciu uchwytów trzpieniowych. Po obtoczeniu i wycięciu zamka przeprowadza się wytaczanie pierścieni na tokarkach lub rewolwerówkach. Pierścienie nakłada się po 20f40 sztuk w uchwyt w kształcie tulei mocowany na wrzecionieobrabiarki. Często stosuje się uchwyty z wymienną tuleją, które umożliwiają ładowanie drugiej grupy pierścieni do tulei w czasie wytaczania pierwszej grupy. Wstawiane tuleje mocuje się do uchwytów albo dociskami śrubowymi od strony czołowej, albo też za pomocą cięgna przechodzącego przez wrzeciono. Przesuwanie osiowe cięgna uzyskuje się kołkiem ręcznym lub mechanizmem pneumatycznym.
Na rys. 291 pokazano konstrukcję uchwytu do wytaczania pierścieni tłokowych zapewniającą dobrą współosiowość ich zewnętrznych i wewnętrznych powierzchni walcowych. W tym przypadku pierścienie mocowane są w dzieloną i rozchylaną tuleję 1 i zaciskane śrubami 2 za pośrednictwem pierścienia 3. Następnie tuleję z pierścieniami tłokowymi ustala się na odcinku cylindrycznym elementu 4, zamocowanego na tarczy tokarskiej 5, i zaciska nakrętką 6. Po wytoczeniu zdejmuje się tuleję z uchwytu, a pierścienie z tuleją zamocowuje się na uchwycie trzpieniowym. Z kolei zdejmuje się tuleję, a uchwyt z pierścieniami ustawia się w kłach i przeprowadza się zewnętrzne toczenie. Położenie uchwytu trzpieniowego przy toczeniu pokazane jest na rysunku linią kropkowaną.
Toczenie pierścieni według wzornika wykonuje się najczęściej grupowo (po 30t50 sztuk) na wielonożowych tokarkokopiarkach specjalizowanych lub specjalnych. Przy tej operacji jest rzeczą ważną właściwe ustawienie kątowe obrabianych pierścieni. Z tego względu pierścienie przeznaczone do toczenia kopiowego zaopatruje się od strony wewnętrznej w specjalne nadlewy lub wgłębienia w miejscu przeznaczonym na wycięcie zamka. Niekiedy zamiast nadlewów lub wgłębień wykonuje się ryski na powierzchni zewnętrznej pierścieni.
Aby przyspieszyć mocowanie pierścieni tłokowych z wewnętrznymi nadlewami na uchwycie trzpieniowym w odpowiednim położeniu kątowym grupę pierścieni nakłada się na obracający się wałek (napędzany silnikiem elektrycznym). Pierścienie będą się obracały na wałku aż do osiągnięcia położenia pokazanego na rys. 292, tzn. po pewnym czasie nadlewy wszystkich pierścieni ustawią się w jednej linii. Ustawione w ten sposób pierścienie ustala się na uchwycie wprowadzając nadlewy w odpowiedni rowek.
Grupę pierścieni osadzonych na uchwycie trzpieniowym wyrównuje się za pomocą przyrządu o budowie zbliżonej do samocentrującego uchwytu trzyszczękowego (rys. 293). Nadawanie ruchu promieniowego szczękom 1 odbywa się za pomocą układu dźwigni napędzanej pedałem 2 lub mechanizmem pneumatycznym. Przy obróbce potrzebne są dwa uchwyty trzpieniowe, z których jeden znajduje się wraz z pierścieniami na obrabiarce, natomiast drugi jest w tym czasie ładowany nową grupą pierścieni.
Ustawiony w kłach tokarki trzpień z pierścieniami ustala się na obrabiarce w dokładnie określonym położeniu kątowym. W celu uniknięcia
błędów przy tym ustalaniu na uchwytach należy wykonać odpowiednie znaki lub przewidzieć w ich konstrukcji możliwość ustalania w dokładnie określonym położeniu.
Schemat toczenia kopiowego pierścieni tłokowych pokazano na rys. 294. Jednoczesne obtaczanie grupy pierścieni na jednym uchwycie trzpieniowym przeprowadza się zwykle kilkoma nożami umieszczonymi w odstępach 30740 mm jeden od drugiego. Z tego względu pierścienie osadza się na uchwycie trzpieniowym w kilku sekcjach po kilkanaście sztuk, a pomiędzy poszczególnymi sekcjami umieszcza się przekładki.
Po obtoczeniu według wzornika i wycięciu zamka przeprowadza się wytaczanie pierścieni w sposób podobny do opisanego poprzednio.
Przy wytwarzaniu pierścieni z odlewów indywidualnych niektóre wytwórnie do zgrubnej obróbki zewnętrznych i wewnętrznych powierzchni
walcowych stosują specjalne szlifierki bezkłowe, co pozwala zwiększyć wydajność późniejszych operacji obtaczania i wytaczania oraz zwiększyć trwałość narzędzia przy tych operacjach (przy szlifowaniu zgrubnym, poza usunięciem zbieżności odlewni
czych i większych nierówności, zdejmowany jest naskórek odlewniczy na głębokość 0,1570,2 mm).
Na rys. 295a przedstawiono schemat szlifowania bezkłowego wewnętrznej powierzchni pierścienia, a na rys. 295b — powierzchni zewnętrznej. W ten sposób obrabia się jednocześnie około 20 pierścieni, przy czym wydajność wynosi przeciętnie 800f1000 szt/godz.