ROZPLANOWANIE ODDZIAŁU
Dla zgrupowania całości produkcji zespołów w jednym miejscu, w zakładach budowy samochodów i ciągników nie wyodrębnia się oddziałów obróbki mechanicznej od oddziałów montażowych. Wyjątek stanowią oddziały montażu kompletnych maszyn, jak również oddziały części normalnych lub specjalne oddziały produkcji części zamiennych, w których montażu się nie wykonuje.
Odcinki montażu umieszcza się przy końcu linii przepływowych obróbki mechanicznej zasilających montaż gotowymi częściami.
Linię montażu projektuje się zwykle prostopadle do linii obrabiarek, na których wykonywana jest obróbka mechaniczna.
Linie obrabiarek ustawia się w kolejności, zapewniającej odprowadzenie gotowych części z linii obróbki w tych miejscach linii montażu, w których części te powinny być składane w zespół. W ten sposób zapewnia się najkrótszą drogę ruchu części w oddziale.
W zakładach budowy samochodów i ciągników najczęściej spotyka się oddziały produkcyjne, w których łączy się obróbkę mechaniczną z montażem; w oddziałach tych nie wytwarza się poszczególnych części, lecz zespoły (np. silniki, tylne mosty, mechanizmy kierownicze itd.). Przy takiej strukturze organizacyjnej uzyskuje się nie tylko najkrótszy przepływ części, ale również lepszą jakość gotowej produkcji, obniżenie ilości braków, uproszczenie planowania itd.
Rozplanowanie nowych oddziałów mechanicznomontażowych w jednym budynku wykazuje następujące zalety w porównaniu z rozmieszczeniem obróbki i montażu w oddzielnych budynkach:
5)skraca się przebieg i upraszcza transport części do zespołów maszyny;
6)zmniejsza się długość obwodu ścian budynku przy tej samej jego powierzchni;
7)lepiej wykorzystuje się powierzchnie terenu przeznaczonego na budowę zakładu.
Dlatego należy dążyć w miarę możności do łączenia wszystkich oddziałów obróbki i montażu w jednym budynku.
W szczególnie dużych zakładach, w których wymiary budynków okazałyby się zbyt duże, rozmieszcza się oddziały w kilku budynkach. Wtedy buduje się zwykle oddzielnie hale dla oddziału silników i dla oddziału podwozi (w tym ostatnim umieszcza się również montaż kompletnego samochodu lub ciągnika).
Najracjonalniejszym kształtem budynku jest prostokąt.
Przybudówek dla oddziałów pomocniczych, usługowych i pomieszczeń bytowych nie należy wykonywać ze wszystkich stron budynku, lecz należy zostawić jedną lub dwie strony wolne dla dalszej rozbudowy oddziałów.
Przy rozmieszczaniu oddziałów w jednym budynku należy kierować się ogólną zasadą, tj. dążyć do zapewnienia najkrótszej drogi przewozu
Urządzenia wewnątrz każdego oddziału mechanicznomontażowego oraz położenie tych oddziałów względem oddziału montażu kompletnych maszyn (głównego przenośnika) można zaprojektować według dwóch różnych układów: w pierwszym linie przepływowe obróbki części, zasilające montaż głównych zespołów lub maszyn, są położone z jednej strony linii montażowej (przenośnika), drugi przewiduje rozmieszczenie linii zasilających lub oddziałów po obu stronach przenośnika montażowego.
Na rys. 474 przedstawiono przykład ogólnego układu oddziałów z jednostronnym zasilaniem, a na rys. 475 z dwustronnym zasilaniem przenośnika montażowego.
Wybór sposobu zasilania zależy głównie od stosunku wymiarów pól obróbki mechanicznej i długości przenośnika montażowego. Niekiedy wybór układu zależy od stosunku wymiarów budynku, tj. od jego długości i szerokości. Ma to miejsce w tych przypadkach, kiedy wymiary budynku określa się odpowiednio do powierzchni przeznaczonej na budowę oraz wtedy, kiedy wykorzystuje się gotowy budynek. Wówczas o wyborze układu oddziałów decyduje racjonalne wykorzystanie powierzchni budynku oraz odpowiednie rozmieszczenie ich w stosunku do oddziałów, w których wytwarza się półfabrykaty (odlewnie, kuźnie itd.).
Najlepszym spośród tych układów będzie ten, przy którym zapewniony jest najkrótszy przepływ półfabrykatów, części i zmontowanych zespołów. Dotychczas układ jednostronnego rozmieszczenia oddziałów mechanicznych względem linii montażowej jest bardziej rozpowszechniony.