Próby odbiorcze i przegląd silnika
Zakres prób odbiorczych podany został poprzednio. Ograniczymy się tu do omówienia typowych usterek wykrywanych podczas prób odbiorczych. Najczęściej spotykamy następujące usterki:
1)stuki i nienormalny hałas,
2)nadmierna temperatura silnika i zatarcia,
przecieki oleju, wody i paliwa,
zbyt niskie ciśnienie oleju w układzie smarowania,
niedobór mocy i nadmierne zużycie paliwa.
Poza wymienionymi usterkami mogą występować również inne charakterystyczne dla poszczególnych typów silników.
Podczas normalnej pracy silnika nie powinno być słychać żadnych stuków lub hałasów wyróżniających się z ogólnego równomiernego szumu charakterystycznego dla pracy silnika. Stuki w silniku świadczą o jego nieprawidłowym stanie i przy dostatecznej wprawie badającego umożliwiają rozpoznanie miejsca i rodzaju występującego niedomagania.
Osłuchiwanie silnika w normalnych warunkach produkcyjnych przeprowadza się zwykle nieuzbrojonym uchem, natomiast do dokładnego umiejscowienia stwierdzonych uprzednio stuków używa się specjalnego przyrządu zwanego stetoskopem. Najprostszy stetoskop składa się z metalowego pręta i nasadzonej na niego słuchawki. Przy osłuchiwaniu koniec pręta przytyka się do powierzchni badanego miejsca, a jednocześnie słuchawkę do ucha. Pomimo prostoty taki stetoskop daje zupełnie zadawalające wyniki.
Miejsca osłuchiwania pracy poszczególnych mechanizmów są dla danego silnika wyraźnie określone. Ze względu na to, że fale akustyczne znacznie łatwiej rozprzestrzeniają się w metalu niż w powietrzu, miejsca osłuchiwania należy tak ustalać, aby dźwięk z miejsca powstawania przechodził do stetoskopu przez ścianki silnika, a nie przez przestrzeń powietrzną. Dla przykładu na rys. 479 pokazano rozmieszczenie miejsc osłuchiwania na jednym z silników ciągnikowych.
W każdym silniku podczas normalnej pracy ustala się pewien stan nagrzania określony temperaturą oleju w skrzyni korbowej. W większości przypadków temperatura ta zawiera się w granicach 70r85°C. Nadmierne nagrzanie, wskazujące na nieprawidłową pracę silnika, stwierdza się na podstawie pomiaru wspomnianej temperatury oleju albo też częściej przez dotyk lub stwierdzając nadmierne parowanie oleju. Podczas prób należy uważać, żeby nadmierne nagrzanie nie doprowadziło do zacierania się powierzchni roboczych. Z tego względu po stwierdzeniu nadmiernego nagrzewania się jakichkolwiek współpracujących elementów należy silnik niezwłocznie wycofać z prób, a następnie — wykryć i usunąć przyczynę tej usterki.
Przyczyną nadmiernego nagrzania i zatarcia może być: zbyt mały luz pomiędzy współpracującymi elementami, niedostateczny dopływ oleju lub występowanie zanieczyszczeń oleju. Zatarcie wykrywa się podczas przeglądu rozmontowanego silnika, a niekiedy już podczas prób na podstawie zmienionego odgłosu pracy danego zespołu lub zwiększonego poboru mocy przy pokręcaniu wałem korbowym. Zatarte elementy muszą być wymieniowe na nowe; jedynie elementy lekko zatarte mogą być po poprawieniu ponownie wmontowane do silnika.
Przecieki oleju mogą występować na złączach przewodów olejowych oraz w miejscach uszczelnienia końców wału korbowego. Nieszczelności złącz usuwa się łatwo przez ich odpowiednie dokręcenie i tylko w nielicznych przypadkach konieczne jest ich rozkręcenie w celu właściwego umieszczenia podkładki lub wygładzenia nierówności na powierzchniach uszczelniających. Do usunięcia przecieków przez uszczelnienia wału korbowego potrzebna jest zwykle zmiana pierścieni uszczelniających.
Przecieki wody mogą występować na złączach lub też przez rakowatości albo rzadzizny kadłuba, głowicy i lanych przewodów wodnych. Wewnętrzne przecieki wody stwierdza się po zakończeniu prób silnika obserwując olej spuszczany ze skrzyni korbowej od razu po wykręceniu korka spustowego. W przypadku istnienia przecieków do wewnątrz silnika na ciemnym tle oleju wyraźnie widać jasne pęcherzyki wody. Przecieki powstałe w wyniku istnienia niewielkich wad odlewniczych usuwa się przez zastosowanie gwintowanych korków. Jeżeli wspomniana wada jest duża lub występuje w cienkiej ściance, wówczas konieczna jest wymiana nieszczelnego elementu silnika.
Przecieki paliwa spotyka się najczęściej na złączach przewodów, a ich usuwanie odbywa się podobnie jak przy wspomnianych poprzednio złączach przewodów olejowych.
Niedostateczne ciśnienie oleju w układzie smarowania może być wywołane: nieszczelnościami złącz przewodów, nadmiernym lub nierównomiernym luzem pomiędzy współpracującymi powierzchniami, niewłaściwą pracą zaworu przelewowego lub niedomaganiami pompy olejowej.
W celu określenia miejsca nadmiernych przecieków oleju przeprowadza się próbę olejową. Do tej próby zdejmuje się pompę olejową, a na jej miejsce do układu smarowania podłącza się ręczną pompę tłoczkową z manometrem. Niedomagania pompy olejowej wykrywa się na specjalnych urządzeniach do badania pomp.
Niedobór mocy silnika lub nadmierne zużycie paliwa może być wywołane całym szeregiem przyczyn; do najbardziej typowych przyczyn zaliczyć należy: złe tworzenie mieszanki palnej, niewłaściwą regulację zapłonu lub wtrysku oraz niewłaściwą regulację rozrządu. Wymienione niedociągnięcia usuwane są podczas prób w hamowni.
Zakres czynności składających się na przegląd silnika zależy od stosowanych metod obróbki, jakości i czystości montażu oraz od zachowania się silnika podczas docierania i prób odbiorczych.
Gdy produkcja zakładu stoi na wysokim poziomie, tak że rzadko trafiają się jakieś drobne niedomagania, wówczas przegląd silnika może ograniczać się jedynie do obejrzenia wnętrza skrzyni korbowej i przemycia miski olejowej. Najczęściej przy przeglądzie sprawdza się stan gładzi cylindrowej i stan dotarcia panewek. W czasie takiego przeglądu wymienia się niewłaściwie współpracujące lub uszkodzone elementy. Gdy zachodzi potrzeba dokonuje się całkowitego przeglądu.
trzne przecieki wody stwierdza się po zakończeniu prób silnika obserwując olej spuszczany ze skrzyni korbowej od razu po wykręceniu korka spustowego. W przypadku istnienia przecieków do wewnątrz silnika na ciemnym tle oleju wyraźnie widać jasne pęcherzyki wody. Przecieki powstałe w wyniku istnienia niewielkich wad odlewniczych usuwa się przez zastosowanie gwintowanych korków. Jeżeli wspomniana wada jest duża lub występuje w cienkiej ściance, wówczas konieczna jest wymiana nieszczelnego elementu silnika.
Przecieki paliwa spotyka się najczęściej na złączach przewodów, a ich usuwanie odbywa się podobnie jak przy wspomnianych poprzednio złączach przewodów olejowych.
Niedostateczne ciśnienie oleju w układzie smarowania może być wywołane: nieszczelnościami złącz przewodów, nadmiernym lub nierównomiernym luzem pomiędzy współpracującymi powierzchniami, niewłaściwą pracą zaworu przelewowego lub niedomaganiami pompy olejowej.
W celu określenia miejsca nadmiernych przecieków oleju przeprowadza się próbę olejową. Do tej próby zdejmuje się pompę olejową, a na jej miejsce do układu smarowania podłącza się ręczną pompę tłoczkową z manometrem. Niedomagania pompy olejowej wykrywa się na specjalnych urządzeniach do badania pomp.
Niedobór mocy silnika lub nadmierne zużycie paliwa może być wywołane całym szeregiem przyczyn; do najbardziej typowych przyczyn zaliczyć należy: złe tworzenie mieszanki palnej, niewłaściwą regulację zapłonu lub wtrysku oraz niewłaściwą regulację rozrządu. Wymienione niedociągnięcia usuwane są podczas prób w hamowni.
Zakres czynności składających się na przegląd silnika zależy od stosowanych metod obróbki, jakości i czystości montażu oraz od zachowania się silnika podczas docierania i prób odbiorczych.
Gdy produkcja zakładu stoi na wysokim poziomie, tak że rzadko trafiają się jakieś drobne niedomagania, wówczas przegląd silnika może ograniczać się jedynie do obejrzenia wnętrza skrzyni korbowej i przemycia miski olejowej. Najczęściej przy przeglądzie sprawdza się stan gładzi cylindrowej i stan dotarcia panewek. W czasie takiego przeglądu wymienia się niewłaściwie współpracujące lub uszkodzone elementy. Gdy zachodzi potrzeba dokonuje się całkowitego przeglądu.