OPRACOWANIE PROCESU TECHNOLOGICZNEGO
Opracowanie projektu technicznego oddziału rozpoczyna się od sprecyzowania procesu technologicznego obróbki części w tym oddziale.
Metodyka opracowania procesu technologicznego obróbki części do samochodów i ciągników została już omówiona poprzednio.
Przy opracowywaniu projektu technicznego nie tylko określa się proces technologiczny, ale również przeprowadza się kalkulację czasów w tym procesie.
W warunkach produkcji masowej czas kalkulowany (Tk) równa się czasowi wykonania jednej sztuki (Tszt), ponieważ odpada czas przygotowawczy.
W produkcji seryjnej, w której jedna obrabiarka wykonuje kilka operacji, czas kalkulowany określa się ze wzoru
y
Tk = Tszf + —
gdzie Tp — czas przygotowawczy; n — liczba części w partii.
Czas obróbki jednej części jest to suma czasów potrzebnych do wykonania wszystkich operacji i równa się
Tszt = hi + *fc2 + • • • + tkn
Czas obróbki kompletu części Tw jest równy sumie czasu potrzebnego do obróbki wszystkich części (1,2 . . . m) wchodzących w skład danego wyrobu
Tw = T1n1 + T2n2i + Tmnm
gdzie: Ti, T2, . . . , Tm — czas obróbki każdej poszczególnej części; m, Ti2,. . . , nm — ilość jednakowych części każdego rodzaju wchodzących w skład wyrobu.
Określenie czasu obróbki w drodze kalkulacji technicznej wszystkich operacji jest skomplikowane i długotrwałe. Dlatego sposób ten stosuje się tylko przy opracowywaniu technicznych projektów oddziałów produkcji wielkoseryjnej i masowej.
Przy projektowaniu oddziałów lub działów o produkcji seryjnej, kiedy asortyment części i mechanizmów jest bardzo duży, stosuje się w celu zmniejszenia pracochłonności i skrócenia czasu projektowania tak zwaną metodę odniesienia.
W tym przypadku części dzieli się na grupy według jednakowych procesów technologicznych obróbki. Z każdej grupy wybiera się „typowego przedstawiciela" i opracowuje się proces technologiczny tej części oraz przeprowadza jego kalkulację.
Czas wykonania pozostałych części każdej grupy określa się metodą odniesienia, wychodząc ze stosunku ciężarów i posługując się współczynnikiem odniesienia Kp, którego wartość oblicza się ze wzoru podanego poprzednio.
Jednakże współczynnik odniesienia nie uwzględnia wszystkich czynników wpływających na czas obróbki kompletu części, np. różnic w złożoności konstrukcji, ilości wykonywanych części itp. Żeby uwzględnić również te czynniki, należy wprowadzić dodatkowe współczynniki poprawki.
Współczynnik poprawki uwzględniający skomplikowanie konstrukcji mechanizmu określa się przez porównanie części, wchodzących w skład typowego mechanizmu, z częściami mechanizmu odniesionego, tj. na podstawie analizy charakterystycznych cech konstrukcji części (z uwzględnieniem wymaganej dokładności obróbki, gładkości powierzchni i innych czynników charakteryzujących pracochłonność obróbki).
Jeśli mechanizm odniesiony jest bardziej skomplikowany niż „typowy przedstawiciel", to współczynnik korygujący będzie wyższy od jedności i na odwrót, jeśli mechanizm odniesiony jest prostszy, współczynnik ten będzie mniejszy od jedności.
Przy określaniu współczynnika poprawki, uwzględniającego różnicę ilości części do wykonania, należy mieć na uwadze, że ze zwiększeniem ilości części produkowanych w ciągu roku, czas ich obróbki zmniejsza się. Dlatego współczynnik poprawki przy zwiększeniu programu będzie mniejszy, a przy zmniejszeniu większy od jedności.
Czas odniesiony obróbki kompletu części lub poszczególnych części T0 można określić ze wzoru
T0 = T • Kc • Kk • Kj
gdzie: T — czas obróbki „typowego przedstawiciela"; Kc — współczynnik poprawki uwzględniający stosunek ciężarów; Kk — współczynnik poprawki uwzględniający skomplikowanie konstrukcji; K; — współczynnik poprawki uwzględniający ilość części, która ma być produkowana.
Podany wzór daje przybliżone rezultaty i może być zastosowany tylko dla mechanizmów lub części o zbliżonym ciężarze i konstrukcji i wykonywanych według analogicznych procesów technologicznych. Na przykład nie można posługiwać się tą metodą w przypadku określania czasu wykonania śruby przez spęczanie, jeżeli „typowy przedstawiciel" jest śrubą toczoną (nie zważając na to, że te części są podobne pod względem ciężaru i konstrukcji).
Metoda odniesienia nie jest metodą dokładną, ponieważ wchodzący w ten wzór współczynnik Kc uwzględniający ciężar nie określa dokładnie stosunku czasów obróbki. Ponadto współczynniki poprawki, uwzględniające różnicę w skomplikowaniu konstrukcji i ilości części do wykonania, określone są subiektywnie. Jednakże przy większej ilości mechanizmów lub części o jednorodnym charakterze, metoda ta może zapewnić dokładność dostateczną do projektowania.
Przy opracowywaniu założeń projektowych dla oddziałów obróbki mechanicznej czas obróbki zwykle określa się wg przybliżonych wskaźników (na przykład według czasu obróbki odniesionego do 1 T ciężaru gotowej produkcji).
W tym przypadku czas obróbki wszystkich części wchodzących w skład danego wyrobu, przy ilości wyrobów określonej programem, wyznacza się według wzoru
T = Cmtc
gdzie: T — czas obróbki rocznej produkcji kompletów części wchodzących w skład danego wyrobu; C — ciężar kompletu części wchodzących w skład danego wyrobu; m — roczna produkcja wyrobów w sztukach; tc — czas obróbki części odniesiony do 1 T ich ciężaru.
Wskaźnik tc przyjmuje się na podstawie poprzednio wykonanych projektów analogicznych oddziałów.