Nacinanie ślimaków globoidalnych
Wstępne i wykańczające nacinanie ślimaków globoidalnych odbywa się zwykle na specjalnych frezarkach do kół zębatych. Narzędziem skrawającym jest nóż wieloostrzowy w kształcie koła zębatego (typu narzędzia do strugania zębów kół zębatych walcowych), przedstawiony na rys. 383; od narzędzia strugającego różni się on przede wszystkim kształtem zęba odpowiadającym zarysowi zwojów ślimaka.
Półfabrykat ślimaka zakłada się na frezarce do kół zębatych przez osadzenie powierzchni stożkowych w kłach wklęsłych; powierzchnie te stanowią główną bazę ustawczą przy obróbce.
Obróbkę wykonuje się przy wykorzystaniu trzech współzależnych ruchów obrotowych: skoordynowanych ruchów obrotowych półfabrykatu i narzędzia oraz ruchu obrotowego głowicy frezarskiej wraz z narzędziem, po łuku w płaszczyźnie prostopadłej do osi ślimaka.
Dla otrzymania zazębienia ślimaka globoidalnego z rolką odpowiadającego wymaganiom pracy przekładni, stosuje się mimośrodowe nacinanie
spirali (rys. 382). Jest to osiągane na obrabiarce przez mimośrodowe przesunięcie osi kłów wklęsłych, w których część jest umocowana względem osi obrotu obrabianej części o 0,05= 0,06 mm. W wyniku otrzymuje się ostre przejście od zazębienia przekładni bez luzu w środku globoidu do zazębienia z coraz bardziej zwiększającym się luzem przy wychyleniu się rolki z położenia środkowego.
W ostatnich czasach inżynierowie radzieccy zastąpili obrabiarkę
o trzech ruchach obrotowych obrabiarką o prostszym układzie ruchów. Zamiast obrotu głowicy frezarskiej dookoła okrągłej prowadnicy, której oś jest równoległa do osi obrabianej części (jak to miało miejsce na wspomnianej poprzednio obrabiarce), zastosowano postępowy ruch suportu frezarskiego wzdłuż osi obrotu narzędzia skrawającego. Układ obrabiarki staje się podobny do układu zwykłych obrabiarek do kół zębatych i stanowi ich modyfikację. Specjalne badania i praca próbnych obrabiarek wykazały, że nie ustępują one pod względem wydajności, dokładności
1 jakości obróbki obrabiarkom z obrotowymi ruchami roboczymi.
W ten sposób odpadła konieczność wytwarzania obrabiarek o zbyt' wąskim zakresie zastosowania1).
Ślimaki dociera się po obróbce cieplnej docierakami fibrowymi lub żeliwnymi o kształcie kół zębatych, stosując przy tym drobny proszek ścierny zmieszany z olejem. Operację tę obecnie zastępuje się dogniataniem ślimaka na specjalnej obrabiarce hartowaną i polerowaną rolką. Dogniatanie odbywa się przed ostateczną obróbką cieplną, przez co zostaje zapewniona wysoka klasa gładkości powierzchni roboczych zwojów (do 10 klasy) i duża wydajność obróbki.
Mechaniczna obróbka rolek zwykle składa się z następujących operacji:
1) obróbka tokarska rolki przy użyciu materiału prętowego na sześcio
wrzecionowym automacie tokarskim typu 126;
2) obróbka cieplna;
a)szlifowanie otworu i jednego czoła na półautomacie do szlifowania wewnętrznego, wyposażonym w dwa wrzeciona, z których jedno służy do szlifowania otworu ściernicą walcową, drugie zaś do szlifowania czoła ściernicą garnkową;
b)szlifowanie drugiego czoła na karuzelowej, dwuwrzecionowej szlifierce do płaszczyzn ze stołem magnetycznym;
c)szlifowanie zarysów pierścieniowych zębów rolki na szlifierce do wałków kształtową tarczą ścierną o prostoliniowym zarysie roboczym.
Ślimaki globoidalne i ich rolki sprawdza się na specjalnych, wysokowydajnych przyrządach kontrolnych. Zasada pracy tych przyrządów oparta jest na wyznaczaniu odchyłek w stosunku do części wzorcowej, której wymiary są dokładnie określone w specjalnej metryce wzorca.