Jak powinien zachowywać się samochód w czasie jazdy i od czego to zależy
Statecznością samochodu nazywamy jego zdolność do dobrego trzymania się drogi, równowagi na zakrętach i pochyłościach bez zarzucania oraz stateczną pracę elementów zawieszenia bez drgań lub „wachlowania" kół. Stateczność samochodu jest tym większa, im niżej znajduje się środek ciężkości oraz im większy jest rozstaw osi i kół.
Samochody Warszawa można zaliczyć do grupy samochodów statecznych ze względu na wielkość rozstawu osi, wynoszącą 2700 mm i rozstaw kół przednich 1395 mm. Złe trzymanie się drogi, skłonność do zarzucania oraz drganie kół przednich jest często wynikiem złego stanu technicznego samochodu, a przede wszystkim nieprawidłowego ustawienia kół przednich (pochylenia, wyprzedzenia sworznia zwrotnicy, zbieżności), niewłaściwej regulacji hamulców, luzów w układzie kierowniczym lub w łożyskach kół, uszkodzenia obręczy kół, niewy-ważenia kół, źle wulkanizowanych opon, niewłaściwego ciśnienia w ogumieniu itp.
W czasie jazdy na wprost samochody Warszawa prowadzą się lekko, bez wysiłku. Jeżeli w czasie jazdy samochód ściąga w lewo lub prawo, drży układ kierowniczy i całe nadwozie, to przyczyny tego stanu mogą być następujące:
nieprawidłowe ustawienie geometrii przedniego zawieszenia,
nieprawidłowe ustawienie układu kierowniczego,
nieprawidłowe wyregulowanie luzów w łożyskach piast kół przednich,
niewyważenie kół,
niewłaściwe ciśnienie w ogumieniu,
niewłaściwa regulacja układu hamulcowego lub niewyważenie jego elementów.
Sposoby regulacji i parametry techniczne podane są w dalszych rozdziałach książki. Zagadnienie prowadzenia samochodu na zakrętach wymaga na wstępie wyjaśnienia podstawowych zasad kinematyki, występujących przy ruchu po łuku.
Podczas jazdy na zakręcie przednie koła samochodu są skręcone i ustawione w ten sposób, że wszystkie koła toczą się po łukach o wspólnym środku O i samochód stanowi całość obracającą się wokół tego środka.
W takich warunkach ruchu występuje siła odśrodkowa. Kierunek jej działania przechodzi zawsze przez środek O i środek ciężkości ciała poruszającego się po łuku.
W przypadku jazdy samochodu na zakręcie można siłę odśrodkową oznaczyć jako siłę Pr, przyłożoną w środku ciężkości samochodu (rys. 1.21) i skierowaną na zewnątrz łuku.
Wielkość siły odśrodkowej wynosi.
gdzie:
G — ciężar samochodu,
g — przyspieszenie ziemskie równe 9,81 m/s2, v — prędkość w m/s,
r — promień łuku w m, po którym porusza się środek ciężkości samochodu
Siła Pr wzrasta proporcjonalnie do kwadratu prędkości i odwrotnie proporcjonalnie do promienia łuku.
Siła dośrodkowa, występująca jako boczna reakcja jezdni, jest sumą sił, które działają w miejscach zetknięcia się kół z jezdnią. W wyniku działania tych dwóch sił w różnych płaszczyznach występuje tendencja do wywrócenia samochodu na zewnątrz zakrętu. Przejawia się to przechyleniem nadwozia, dodatkowym obciążeniem zewnętrznych kół i odciążeniem wewnętrznych.
Ponadto wielkość dopuszczalna siły Pr ograniczona jest przyczepnością kół do jezdni. Gdy siła odśrodkowa będzie większa od przodu, czyli tzw. zarzucanie samochodu.
Przy skręcaniu samochodu w lewo lub prawo koła przednie ściągają samochód w kierunku ruchu, a tym samym zmniejsza się poślizg kół przednich. Wiąże się to również z systemem napędu kół.
Właściwe trzymanie się drogi przez samochód zależy w znacznym
stopniu od sprawnie działających amortyzatorów, stanu ogumienia, ciśnienia w ogumieniu, równomiernego rozłożenia obciążenia względem osi symetrii (niezależnie od stanu nawierzchni, po której odbywa się ruch).
W przypadku zarzucenia tyłu należy zareagować skręceniem kół
przednich w tę samą stronę, w którą zarzucił tył pojazdu. W takich
sytuacjach trzeba wykazać duże opanowanie i niekiedy korekty kie-
runku ruchu wykonać kilka razy. Należy również przywrócić działanie siły napędzającej tylne koła przez zwiększenie z wyczuciem
(delikatnie) nacisku na pedał przyspieszenia.