Kadłub i głowica
Obsługa kadłuba i głowicy silnika polega na okresowym czyszczeniu powierzchni zewnętrznych, sprawdzaniu zamocowania kadłuba do ramy lub nadwozia i w razie potrzeby dokręcaniu śrub mocujących, prawidłowym dokręcaniu nakrętek mocujących głowicę w przypadku wymiany uszczelki lub usuwania osadu węglowego (nagaru) ze ścianek komór spalania.
Podczas zdejmowania lub zakładania głowicy należy ją unosić lub opuszczać dokładnie pionowo, aby otwory w głowicy nie kaleczyły gwintu śrub. W tym celu czynność tę powinno wykonywać dwóch
pracowników lub jeden pracownik posługując się wciągarką, zwłaszcza przy zakładaniu ciężkiej głowicy dużego silnika.
Dokręcanie nakrętek głowicy rozpoczyna się z zasady od śrub środkowych, przechodząc następnie kolejno do śrub coraz dalszych, dokręcając je „na krzyż" (rys. 10.1). Niektóre wytwórnie, jak np. VOLKSWAGEN (rys. 10.2), zalecają dokręcanie w dwóch etapach
w różnej kolejności. Wstępne dokręcanie powinno odbywać się momentem 1 kGm, w kolejności pokazanej na rysunku 10.la, a ostateczne dociągnięcie nakrętek momentem 3,0-7-3,2 kGm, w kolejności pokazanej na rysunku 10.2b. Nakrętki powinny być dokręcane koniecznie za pomocą klucza dynamometrycznego.
Jeżeli głowica jest żeliwna, to silnik należy uruchomić i zagrzać, a następnie, po zatrzymaniu go, na gorąco dokręcić wszystkie nakrętki z zachowaniem obowiązującej kolejności. Głowic ze stopów lekkich nie wolno dokręcać na gorąco. Wskutek większej rozszerzalności cieplnej głowicy niż śrub stalowych jest ona po nagrzaniu silnika dodatkowo dociskana do kadłuba. Dokręcenie na gorąco głowicy ze stopów lekkich mogłoby więc spowodować zerwanie gwintu głowicy lub śrub.
Usuwanie nagaru ze ścianek komór spalania powinno odbywać się mechanicznie za pomocą szczotki stalowej, piaskowania, skrobania lub przez mycie w tzw. ksylolu z dodatkiem alkoholu albo nafty. Narzędzia używane do skrobania nie powinny kaleczyć czyszczonych powierzchni.
Roztwory do usuwania osadu węglowego (nagaru) mają bardzo różny skład chemiczny, który jest dobierany w zależności od sposobu usuwania osadu oraz od rodzaju materiału, z którego wykonane są części silnika. Niektóre roztwory rozpuszczają osady, a inne tylko je zmiękczają.
Do zmiękczania osadu znajdującego się na częściach stalowych używa się roztworu o następującym składzie: 10 1 wody, 350 g mydła płynnego, 250 g sody kaustycznej, 15 g szkła wodnego oraz 360 g sody kalcynowanej. Roztwór należy podgrzać do temperatury około 90°C. Części powinny być zanurzone w roztworze w ciągu 2-4-4 godzin. Po wyjęciu przeciera się je szmatą z proszkiem ściernym, a gdy osad zostanie usunięty — przemywa gorącą wodą.
Do zmiękczania osadu znajdującego się na częściach wykonanych z aluminium lub jego stopów używa się roztworu o składzie: 10 1 wody, 50 g szkła wodnego, 100 g mydła płynnego i 190 g sody kalcynowanej. Części zanurza się w roztworze podgrzanym do temperatury około 90°C na okres 40-f-60 minut, a po wyjęciu przeciera szmatą i zmywa gorącą wodą.
Do usuwania osadów z komór spalania i denek tłoków silników gaźnikowych (bez rozbiórki silnika) stosuje się mieszaninę składającą się z 80°/o nafty i 20% oleju silnikowego. Po wykręceniu świec zapłonowych wlewa się do każdego cylindra od pół do jednej szklanki mieszaniny. Następnie świece należy wkręcić i obrócić kilka razy wał korbowy, po czym pozostawić mieszaninę w silniku na 10-4-12 godzin. Po upływie tego czasu należy wykręcić stare świece i wkręcić nowe, po czym uruchomić silnik na przeciąg około pół godziny. Po zatrzymaniu silnika spuścić zużyty olej (ewentualnie wypłukać silnik) i nalać świeżego oleju.