Reklama
A A A

Skrzynki biegów

Układ napędowy musi możliwie do- brze spełniać swoje zadanie przeka- dych warunkach najwłaściwsze jej . wykorzystanie. Zakresy zmian prędko- ści obrotowej silnika oraz jego mo- mentu obrotowego są zbyt małe, aby mogły zaspokoić wymagania stawiane samochodom. Aby uzyskać możliwość zmiany prędkości jazdy w szerokich granicach oraz rozszerzyć zakres zmian momentu obrotowego tak, żeby sa­mochód mógł pokonywać napotykane opory ruchu, konieczne jest stosowa­nie urządzenia umożliwiającego zmianę przełożenia układu napędowego. Mechanizmem spełniającym to zadanie jest skrzynka biegów, umieszczona między sprzęgłem a pozostałymi zespołami napędowymi. Oprócz dostosowywania parametrów pracy silnika do zmiennych potrzeb skrzynka biegów umożliwia odłączanie silnika od układu napędo­wego, mimo włączonego sprzęgła, oraz jazdę samochodu do tyłu. Podstawowe zadanie skrzynki biegów — zmiana przełożenia — może być realizowane w sposób stopniowy — przez włączanie coraz to innej przekładni o stałym przełożeniu, lub w sposób bezstopniowy—przez zasto­sowanie specjalnej przekładni, w której zmiana przełożenia (w pewnych granicach) odbywa się w sposób ciągły. Zależnie od rodzaju stosowanych przekładni skrzynki biegów dzielimy więc na stopniowe i bezstopniowe. Stopniowe skrzynki biegów mają przekładnie zębate. Pod względem konstrukcji dzielimy je na skrzynki biegów z przekładniami o osiach stałych lub o osiach obracających się (planetarne). Bezstopniowe skrzynki biegów mają bezstopniową prze­kładnię — mechaniczną, elektryczną lub hydrauliczną. Z przekładni bez-stopniowych w pojazdach samochodowych szersze zastosowanie znalazły właściwie tylko przekładnie hydrokinetyczne. Biorąc pod uwagę sposób sterowania, skrzynki biegów dzieli się na zwykłe, półautomatyczne i automatyczne. Zwykłe skrzynki biegów sterowane są ręcznie przez kierow­cę. Są to z reguły skrzynki stopniowe i sterowanie ich polega na włączaniu odpowiednich przekładni (biegów) za pomocą specjalnego układu dźwig­niowego. Półautomatyczne skrzynki biegów sterowane są w ten sposób, że określony bieg wybiera sam kierowca, np. za pomocą dźwigienki sterującej, natomiast przełączenie przekładni dokonuje się automatycznie, wskutek działania urządzenia sterującego, uruchamianego przez wciśnięcie pedału sprzęgła, zwolnienie pedału przyspiesznika lub w inny sposób. Automatyczne skrzynki biegów nie wymagają sterowania przez kierowcę. Kierowca ustawia tylko specjalnym klawiszem bądź dźwi-gienką zakres pracy przekładni — np. „jazda powolna" (duże przełożenia), „jazda" (wszystkie przełożenia), „jazda w tył", „parkowanie", „blokowa­nie". Dobór najkorzystniejszego w danych warunkach przełożenia odbywa się samoczynnie.