CZĘŚCI DO PROWADZENIA NARZĘDZI
Tulejki wiertarskie. Przy wierceniu otworów wiertłami i rozwiertakami zgrubnymi na wiertarkach oraz przy obróbce otworów na wytaczarkach nożami wirującymi umieszczonymi na wytaczadłach lub głowicach nożowych, zwykle stosuje się prowadzące tulejki wiertarskie.
Tulejki prowadzące narzędzia przy obróbce na wiertarkach stosuje się również w przyrządach wiertarskich. Tulejki te dzielą się na następujące rodzaje: 1) stałe, 2) wymienne i 3) dające się szybko wymieniać. Normy OST 4922, 4923, 4924 dotyczą pierwszego i trzeciego rodzaju tulejek.
Tulejki wiertarskie pierwszego rodzaju są wciskane w ścianki przyrządu wiertarskiego (rys. 128a i b). Służą one jedynie do prowadzenia
wiertła lub rozwiertaka zgrubnego o określonej średnicy. Aby uniknąć wybijania tulejek przy ich zmianie po zużyciu, stosuje się tulejki wymienne. Tulejek tych nie wciska się w przyrząd wiertarski, lecz zakłada z pasowaniem obrotowym w pośrednie, zaprasowane w przyrządzie, tulejki i ustala w tym położeniu śrubami (rys. 129a). Aby wyjąć taką tulejkę wymienną, trzeba wykręcić śrubę ustalającą.
Niekiedy jeden i ten sam otwór trzeba obrabiać kolejno różnymi narzędziami (np. po wierceniu rozwiercać zgrubnie, wykańczająco itp.). Taką obróbkę otworów na wiertarkach zwykle wykonuje się przy jednym umocowaniu części w przyrządzie wiertarskim. Aby umożliwić wprowadzenie do obrabianego otworu narzędzi o różnej średnicy stosuje się łatwo wymienne tulejki prowadzące. Są one podobne do tulejek wymiennych z tą różnicą, że dla ich usunięcia z przyrządu wiertarskiego nie trzeba odkręcać śruby ustalającej, lecz wystarcza obrócić tulejkę o mały kąt dookoła jej osi, żeby główka znalazła się nad wykrojem w kołnierzu tulejki (rys. 129b).
Oprócz tulejek znormalizowanych stosuje się specjalne tulejki prowadzące (rys. 130a i b).
Tulejki wiertarskie o małych średnicach wykonuje się ze stali wysokowęglowej (U10, U 12 ł) i hartuje do twardości HRC = 60 — 65. Duże tulejki wiertarskie wykonuje się ze stali do nawęglania i po nawęgleniu hartuje się do tej samej twardości.
W przyrządach wytaczarskich również stosuje się tulejki wiertarskie. Jednakże w tych przypadkach oprócz nieruchomych (zwykle stałych) tulejek stosuje się często obrotowe tuleje prowadzące narzędzia (rys. 131). Stosowanie tulejek obrotowych ma na celu zmniejszenie zużycia obracającego się wytaczadła, jak również niekiedy uniknięcie większych wymiarów przyrządu, który przy użyciu tulei obrotowych, służących do tylnego prowadzenia wytaczadła, może być odpowiednio mniejszy.
Wymiary tulei obrotowych muszą być zwiększone, gdyż dla doprowadzenia noży do miejsca obróbki należy je przepuścić przez rowki wykonane w tulejach. W celu uniknięcia uszkodzeń noży przy ich przesuwaniu przez tuleje umieszcza się na wytaczadłach przed nożami odpowiednie wypusty.