Reklama
A A A

BAZY USTAWCZE

Przy wielkoseryjnej i masowej obróbce na obrabiarkach części z re­guły mocuje się w przyrządach i nie sprawdza się prawidłowości ich położenia po ustawieniu w przyrządzie. W tych przypadkach część usta­wiona w przyrządzie powinna samoczynnie zająć położenie zapewniające otrzymanie po obróbce ustalonej współzależności powierzchni. Powierzchnie obrabiane w danej operacji znajdują się przy takim sposobie ustawienia części w określonym, z góry przewidzianym położeniu względem powierzchni stykających się z ustawczymi elementami przy­rządu. W tym przypadku części w przyrządzie nadaje się taki układ kie­runkowy, aby otrzymać wymaganą dokładność pod względem współza­leżności obrabianych powierzchni. Część automatycznie zostaje ustawiona w określonym położeniu w stosunku do torów krawędzi skrawających narzędzia (jeśli ono nie obraca się) lub względem jego osi obrotu. Powierzchnie części, które przez zetknięcie się z ustawczymi ele­mentami przyrządu automatycznie zapewniają właściwy układ kierun­kowy części, niezbędny dla uzyskania założonej dokładności pod wzglę­dem współzależności poszczególnych powierzchni — nazywa się oporo­wymi bazami ustawczymi. Należy zaznaczyć, że nie każda powierzchnia części stykająca się z przyrządem lub ze stołem obrabiarki jest bazą ustawczą; jeżeli np. (rys. 20a) przy frezowaniu górnej powierzchni płyty należy utrzymać wymiar H, to bazą ustawczą (w danym przypadku oporową) będzie po-< wierzchnia dolna 2. Powierzchnia 1 stykająca się z podporą 4, zapobiega­jącą przesunięciu się części, nie jest bazą przy obróbce na wymiar H. W przypadku gdy położenie obrabianej powierzchni, jak przedsta­wiono na rys. 20b, ustalono za pomocą wymiarów H i l względem po­wierzchni 1 i 2, przy czym te ostatnie stykają się z ustawczymi elemen­tami przyrządu, to powierzchnie 1 i 2 stanowią bazy ustawcze. Powierzchnia 3, stykająca się z podporą w celu zapo­bieżenia przesunięcia się części przy obróbce, nie jest bazą. W przypadku przedstawionym na rys. 20c, oporowymi bazami ustawczy­mi są powierzchnie 1, 2, 3. Jeśli przy obróbce z indywidual­nym ustawieniem wg wytrasowanych linii (rys. 21) część styka się z podstaw­kami podnośnymi a na powierzchni l', to ta powierzchnia również nie jest bazą ustawcza, gdyż część nie jest ustawiona na powierzchni 1 w potrzeb­nym położeniu automatycznie, lecz przez ustawienie indywidualne (patrz dalej). W tym przypadku ustawcza (kontrolną) bazą będą wytrasowane linie.