Reklama
A A A

WŁAŚCIWOŚCI TRASOWANIA

W produkcji jednostkowej lub małoseryjnej często okazuje się bar­dziej ekonomiczna obróbka części wg wytrasowanych linii bez stosowania specjalnych przyrządów. Odnosi się to przede wszystkim do skompliko­wanych wielkich odlewów i odkuwek. Trasowanie polega na tym, że na powierzchni półfabrykatu wykreśla się za pomocą specjalnego rysika linie (rysy) wyznaczające warstwę me­talu (naddatek), który powinien być usunięty przez skrawanie lub kreśli się rysy służące do ustawienia części lub ustalenia położenia narzędzia. Przed znaczeniem za pomocą rys powierzchnię części maluje się zwykle na kolor biały. Po wykreśleniu rys znaczy się je punktakiem uwzględniając możliwość ich starcia się. W czasie trasowania przenosi się na część odpo­wiednie wymiary z rysunku wykonawczego. Trasowanie wykonują wy­kwalifikowani robotnicy-traserzy. Przy pomocy trasowania nie tylko ustala się na półfabrykacie wymiary, wg których należy części obrobić; w toku trasowania kontroluje się takie główne wymiary półfabrykatów sprawdzając możliwość „wykrojenia" półfabrykatu po zdjęciu naddatków w takim stopniu, aby uzyskać właściwą jakość powierzchni. Ponadto trasowanie zapewnia prawidłowe ustalenie obrabianej po­wierzchni względem tych powierzchni, które pozostają nieobrobione w części gotowej. Trasowanie wykonuje się na specjalnych płytach traserskich za po­mocą rysików, statywów traserskich, kątowników i wyskalowanych linii. Trasowaną część umieszcza się na nastawnych podstawkach, pryzmach lub na innych (zwykle nastawnych) podporach, ponieważ położenie trasowanej części należy dokładnie ustalić w stosunku do powierzchni płyty traserskiej. Obróbkę wg wytrasowanych linii wykonuje się po uprzednim usta­wieniu części na obrabiarce odpowiednio do rys traserskich. Zwykle sto­suje się przy tym rysiki. Przy tej czynności trzeba zmieniać położenie części w celu nadania należytego kierunku rysom; do tego celu stosuje się podkładki, kliny i podstawki. Do centrowania części ze sprawdzeniem ustawienia wg wytrasowanych linii stosuje się uchwyty (czteroszczękowe) z niezależnym przesuwem szczęk. Trasowanie jest czynnością pracochłonną i stosunkowo kosztowną. Do­kładność obróbki wg wytrasowanych linii nie jest wysoka (0,2-0,3 mm) i zależy od doświadczenia i kwalifikacji trasera oraz robotnika wykonu­jącego obróbkę. Przy dużej skali produkcji nie stosuje się trasowania nie tylko z po­wodu wspomnianych przyczyn, ale również ze względu na zwiększenie pracochłonności obróbki przez konieczność sprawdzania ustawienia części na obrabiarce. Obróbkę wraz ze sprawdzeniem ustawienia wg wytrasowanych linii wykonują wysokokwalifikowani robotnicy. W produkcji wielkoseryjnej i masowej bardziej ekonomiczne jest wyeliminowanie trasowania i stosowanie odpowiednich (niekiedy bardzo skomplikowanych) przyrządów ustawczych oraz kontrolowanie wymiarów półfabrykatów skomplikowanych części przed przekazaniem ich do obróbki mechanicznej. W przemyśle samochodowym i ciągnikowym nie stosuje się dlatego trasowania w warsztatach produkcyjnych, lecz jedynie w narzędziowniach przy wykonywaniu przyrządów i foremników, w warsztatach remonto­wych przy wykonywaniu pojedynczych części maszyn (obrabiarek, pras itp.) oraz w warsztatach doświadczalnych. Jak wspomniano poprzednio, przy ustawianiu części bez sprawdzania jej położenia, tj. przy posiłkowaniu się oporowymi bazami ustawczymi, nieuniknione są błędy obróbki powodujące odchyłki od zadanych wy­miarów. Błędy te zależą od wielu czynników, między innymi również od dokładności powierzchni bazujących.