Wiercenie otworów na końcach wałów
Otwory na końcach wału wierci się zwykle na dwustronnych zespołowych obrabiarkach do wiercenia i wytaczania typu bębnowego. W środkowej części takiej obrabiarki znajduje się trójkątny lub czworokątny bęben o poziomej osi obrotu. Na jego płaskich ścianach mieszczą się przyrządy do ustawiania wałów.
Na rys. 271 przedstawiono szkice obróbki otworów na obu końcach wału o sześciu wykorbieniach przy użyciu dwustronnej obrabiarki zespołowej z czterema pozycjami, z których jedna służy do zakładania i zdejmowania wałów. Wał bazuje się na pryzmach według dwóch przeszlifowanych czopów głównych. Kątowe położenie wałów ustala się za pomocą pryzmy dostawianej do czopa korbowego. Wał mocuje się ręcznie za pomocą szybko uruchamianego mimośrodu lub przy pomocy urządzenia pneumatycznego albo hydraulicznego.
Roboczy cykl obrabiarki zgodnie ze szkicami na rys. 271 ma przebieg wg następujących czynności wykonywanych na poszczególnych pozycjach:
Obliczeniowy czas maszynowy tej operacji jest równy czasowi wykonania zabiegu pochłaniającego najwięcej czasu. Czas pomocniczy pokrywa się z maszynowym z wyjątkiem czasu na przekręcenie bębna z jednej pozycji do drugiej oraz czasu na szybkie odprowadzenie narzędzi do położenia wyjściowego i ich doprowadzenie do obrabianej powierzchni.
Przy stosunkowo małej skali produkcji obróbkę wykonuje się wyodrębniając oddzielnie operacje przy przednim i tylnym końcu wału.
W tym przypadku do obróbki tylnego końca wału stosuje się wiertarki pionowe z głowicami wielowrzecionowymi i przyrządami wielopozycyjnymi.
W niektórych zakładach otwory w przednich końcach wału wierci się na wiertarkach promieniowych, zmieniając odpowiednio narzędzia. Niekiedy stosuje się do tych operacji tokarki rewolwerowe z ustawieniem wału w uchwycie według kołnierza, przy podparciu podtrzymką przedniego czopa łożyskowego.
Otwór na łożysko w czole kołnierza zwykle obrabia się z dokładnością wg klasy 2 2a, co pociąga za sobą konieczność wykańczania otworu, polegającego zwykle na bardzo dokładnym roztaczaniu lub szlifowaniu. W tym celu po wygładzającym przeszlifowaniu wszystkich czopów wał ustawia się przednim końcem w uchwycie szczękowym tokarki lub szlifierki do otworów. Jako druga podpora służy podtrzymką podpierająca tylny główny czop lub obwodową powierzchnię kołnierza wału. Dokładne roztaczanie jest w danym przypadku bardziej korzystne w porównaniu ze szlifowaniem ze względu na większą wydajność i niższy koszt obrabiarek.