Wał rozrządu
Wał rozrządu (rys. 3.24) steruje otwieranie i zamykanie zaworów za pomocą krzywek. Wał ma czopy łożyskowe 4, krzywki 7 zaworów ssących i wydechowych, krzywkę 5 napędu pompy paliwa oraz koło zębate napędu rozdzielacza zapłonu i pompy oleju. Z przodu za pomocą śruby i wpustu zamocowane jest napędzane koło zębate 1. Między kołem zębatym i przednim czopem łożyskowym znajduje się pierścień odległościowy 3 d kołnierz oporowy 2, zabezpieczający wał przed osiowymi przesunięciami. Wał obraca się na łożyskach ślizgowych 6, wykonanych z taśmy bimetalowej.
W silnikach rzędowych na każdy cylinder przypadają po dwie krzywki (ssąca i wydechowa), natomiast w silnikach typu boxer liczba krzywek na wale może być o połowę mniejsza. Kształt krzywek
oraz ich wzajemne kątowe ustawienie są dokładnie określone. Odległość powierzchni krzywki od powierzchni wału nie może być mniejsza niż 2 mm. Strzałka ugięcia wału w miejscu krzywki nie może przekraczać 0,05 mm.
Dotychczas wał rozrządu zwykle łożyskowany był w kadłubie silnika. Obecnie w szybkobieżnych silnikach coraz częściej wał łożyskowany jest na głowicy. Takie rozwiązanie umożliwia zmniejszenie liczby części i masy ruchomych elementów rozrządu. Oprócz tego praca silnika jest bardziej cicha.
W małych i średnich silnikach r/ał łożyskowany jest zwykle co drugi cylinder, natomiast w dużych silnikach najczęściej wał podparty jest co każdy cylinder. Na ogół stosowane są łożyska niedzielone.
Z tego względu czopy łożyskowe mają większą średnicę od największego wymiaru krzywki. Wówczas montaż wału polega na przesunięciu go przez otwory łożysk. Aby ułatwić montaż, niekiedy stosuje się czopy łożyskowe stopniowo zmniejszające się (np. co 0,25 mm). Rzadziej stosuje się łożyskowanie wału bezpośrednio w materiale kadłuba lub głowicy. Wały osadzone na głowicy mają zwykle łożyska dzielone.
Z reguły łożyska wału rozrządu smarowane są pod ciśnieniem. Olej dopływa do łożysk wierceniami wewnątrz kadłuba lub doprowadzany jest rurkami. Niekiedy olej doprowadzany jest tylko do jednego łożyska, po czym otworem w osi wału doprowadzany jest do pozostałych łożysk.
Ustalenie osiowe, uniemożliwiające przesuwanie się wału podczas pracy, jest szczególnie ważne, gdy wał napędzany jest za pomocą kół o zębach skośnych. Do tego celu służy płytka lub kołnierz 2 (rys. 2.24), które umieszcza się między kołem zębatym a pierwszym czopem łożyskowym.
Wały rozrządu najczęściej odkuwa się ze stali do nawęglania, ze stali stopowych chromowo-manganowych lub ze stali chromowych. W wałach z pierwszych dwóch gatunków stali powierzchnie krzywek i czopów łożyskowych są nawęglane i hartowane powierzchniowo. Natomiast w wałach ze stali chromowej powierzchnie te są hartowane prądami wysokiej częstotliwości. Dość często wały rozrządu odlewane są z żeliwa do odbielania lub z żeliwa do obróbki cieplnej. W pierwszym przypadku odbielane są powierzchnie krzywek i czopów łożyskowych, a w drugim — cały wał podlega obróbce cieplnej.
Łożyska wału rozrządu wykonywane są przeważnie jako tuleje z brązu lub żeliwa. Obecnie coraz częściej stosowana jest taśma taka sama, jak na łożyska wału korbowego. Tuleje są wówczas zwijane z odcinków stalowej taśmy wylanej białym metalem.