Reklama
A A A

SZLIFOWANIE OTWORÓW I CZÓŁ KÓŁ ZĘBATYCH

Szlifowanie otworów osiowych i czół oporowych kół zębatych o zwykłej dokładności jest w większości przypadków operacją stanowiącą zakończenie obróbki tych kół. Dla kół zaś, które wymagają większej dokładności obróbki zębów, operacją końcową jest wykończenie zębów (dotarcie, szlifowanie). Obróbka kół zębatych po operacjach cieplnych sprowadza się zwykle do następujących operacji: a)kalibrowanie i wygładzenie wypustu (przepychanie) na prasie hydraulicznej lub prostowanie wałków (dla kół z wałkami) na prasie; b)współpraca przez zazębienie z innym kołem w celu wykrycia usterek oraz usuwania nagaru z zębów; c)szlifowanie otworu i jednego czoła (lub szlifowanie czopów wałka); d)szlifowanie drugiego czoła; e)docieranie zębów. W czasie szlifowania otworu osiowego (ostatniej operacji dla kół o nie­wykończonych zębach) należy usunąć odchylenia od właściwego kształtu otworu i odchylenia od współosiowości koła podziałowego i otworu. Zachowanie tej współosiowości jest jednym z zasadniczych warunków należytej pracy kół zębatych. Dlatego przy szlifowaniu otworu koła zęba­tego jako bazę ustawczą przyjmuje się jego koło podziałowe. Przy produkcji kół zębatych z zębami wykańczanymi po obróbce cieplnej utrzymanie współosiowości otworu osiowego i koła podziałowego jest równie ważne, ponieważ w tym przypadku dalszą obróbkę zębów wykonuje się bazując koło na szlifowanym otworze (na trzpieniu). Po przeszlifowaniu otworu przy wykorzystaniu jako bazy walca podziało­wego, można zapewnić równomierny rozkład naddatków na wykończenie zębów. Przy szlifowaniu otworu osiowego z wykorzystaniem jako bazy koła podziałowego stosuje się specjalne uchwyty. Koła zębate walcowe o zębach prostych mocuje się przy szlifowaniu otworów w uchwytach przy pomocy wałeczków, lub specjalnych klinów w kształcie zęba. W celu usunięcia obawy zakleszczania się wałeczków między zębami średnicę ich dobiera się większą od szerokości wrębu międzyzębnego na kole podziałowym, a więc taką, która zapewni styk wa­łeczka z zębami powyżej średnicy koła podziałowego. Na rys. 352 przedstawiono uchwyt stosowany przy szlifowaniu otworu koła zębatego walcowego o zębach prostych. Obrabiane koło ustawia się na wałeczkach 1, wmontowanych w koło uchwytowe 2. Wszystkie wałeczki mogą się swobodnie ustawiać odpowiednio do wrębów między zębami. Wałeczki są dociskane do zębów przez trzy krzywki, nie stykające się bez­pośrednio z powierzchnią koła. Nacisk krzywek na wałeczki wywołany jest przez przesuwanie tych krzywek po skośnych płaszczyznach obsady pod wpływem cięgna 3 zacisku pneumatycznego. Wzdłużnie ustala się koło przez oparcie go czołem wewnętrznym o opór 4. Przy obróbce kół zębatych walcowych i stożkowych o zębach spiral­nych zamiast wałeczków stosowane są kulki o odpowiednich średnicach. Na rys. 353 przedstawiono uchwyt do szlifowania otworu i czoła zewnętrz­nego koła zębatego stożkowego. Docisk osiowy koła do zmontowanych w uchwycie kulek uzyskuje się przy pomocy cięgien 1. Na rys. 354 przedstawiono uchwyt do mocowania koła zębatego o dwóch wieńcach, służący do szlifowania otworu. Koło ustawia się na trzech wałeczkach 1, wsu­niętych między zęby pierwszego wieńca i trzech wałeczkach 2 obchwytujących drugi wieniec. Tym sposobem osiąga się współosiowość obrabianego otworu i kół podziałowych obu wieńców. Wa­łeczki 1 są podtrzymywane w kie­runku wzdłużnym przez pier­ścień 3, nałożony na koło przed jego umocowaniem, a wałeczki 2 przez obejmy 4. Wałeczki są doci­skane przez powierzchnie krzy­wek 5 i 6. Przy wciąganiu krzy­wek do wnętrza uchwytu przesu­wają się one po skośnych płasz­czyznach obsady 8 i za pośrednic­twem wałeczków przenoszą nacisk zębatego mocuje się dodatkowo końcową część wałka zaciskiem roz­prężnym. Zwykle koła czół zębatych muszą być oszlifowane, gdyż powinny one być prostopadłe względem osi otworu; dlatego łączy się szlifowanie otworu i jednego z czół przy jednym ustawieniu. Bicie czoła będzie w tym przy­padku zależne tylko od dokładności obrabiarki (nie będzie przy tym błędu bazowania i ustawiania). Do tej obróbki stosuje się dwuwrzecionowe szli­fierki do otworów z dwiema ściernicami, przy czym ściernicą walcową szlifuje się otwory, a ściernicą garnkową czoła koła. Po zakończeniu pracy pierwszej ściernicy zostaje ona automatycznie odsunięta, po czym rozpo­czyna pracę druga ściernica (rys. 353). Drugie czoło szlifuje się na karuzelowych szlifierkach do płaszczyzn ze stołem magnetycznym. Koła opiera się przy tym na przeszlifowanym uprzednio pierwszym czole. W przypadku bardzo wysokich wymagań w stosunku do równoległości czół i ich prostopadłości względem osi otworu, zaleca się szlifować drugie czoło na szlifierkach do wałków, których wrzeciono jest pochylone wzglę­dem osi kłów pod kątem 45°. Koło mocuje się na trzpieniu rozprężnym przy wykorzystaniu przeszlifowanego otworu. Sposób ten jednak jest mniej wydajny niż szlifowanie na szlifierkach do płaszczyzn. Naddatki pozostawiane na szlifowanie otworów i czół zależą od jakości obróbki cieplnej (zmiana wymiarów, skrzywienie) i dokładności poprzed­niej obróbki. Przyjmuje się je w granicach od 0,1 do 0,3 mm.