A A A

Rozrusznik

Rozrusznik jest to szeregowy silnik prądu stałego, którego zada­niem jest obracanie wału korbowego silnika podczas jego uruchamia­nia. Rozrusznik odznacza się bardzo dużym momentem rozruchowym. Prąd zasilający rozrusznik pobierany jest z akumulatora. Rozrusznik zbudowany jest podobnie do prądnicy prądu stałego. Szczegóły jego budowy pokazano na rysunku 8.10. Rozrusznik ma zwykle cztery bieguny, którymi są (jak w prądnicy) elektromagnesy służące do wzbudzania pola magnetycznego. Składają się one z nabiegunników, wykonanych z miękkiej stali, i osadzonych na nich uzwojeń wzbudzenia, które ze względu na pobieranie przez rozrusznik podczas rozruchu dużego prądu są wykonane z grubego drutu lub miedzianego płaskownika. Uzwojenia są połączone ze sobą i z uzwojeniem wirnika szeregowo. Wirnik, który jest odpowiednikiem twornika w prądnicy, jest wy­konany podobnie, jednak jego uzwojenia są znacznie grubsze, bo wy­konane zwykle z miedzianego płaskownika. Końce uzwojeń twornika są przylutowane do odpowiednich działek komutatora. Przylegające do komutatora szczotki w celu polepszenia ich przewodności są zwykle wykonane jako miedziano-węglowe. Po przeciwnej niż komutator stro­nie wałka umieszczone jest urządzenie sprzęgające rozrusznik z wień­cem koła zamachowego silnika. Elementem sprzęgającym jest zębnik osadzony na wałku wirnika rozrusznika i zazębiany z wieńcem zębatym na kole zamachowym sil­nika podczas jego rozruchu. Ze względu na opory ruchu układów kor­bowego i rozrządu (szczególnie w zimie) przełożenie między zębnikiem rozrusznika a wieńcem koła zamachowego wynosi średnio 1 : 10, a nie­kiedy 1 : 15. Ze względu na sposób sprzęgania rozrusznika z kołem zamachowym silnika rozróżnia się rozruszniki sprzęgane: mechanicznie z zębnikiem przesuwnym, mechanicznie z zębnikiem przesuwno-obrotowym, elektromagnetycznie z przesuwnym wirnikiem, bezwładnościowo z zębnikiem przesuwno-obrotowym. We współczesnych samochodach najczęściej stosowane są rozrusz- niki sprzęgane elektromagnetycznie. Napięcie zasilające rozrusznik w samochodach osobowych wynosi 6 lub 12 V. W samochodach cię­żarowych rozruszniki zasilane są prądem 12 lub 24 V. W celu zmniej­szenia wymiarów rozrusznika zwykle napięcie całej instalacji elek­trycznej samochodu wynosi 12 V, natomiast samochód jest wyposażony w dwa akumulatory 12 V oraz w specjalny przełącznik, który łączy je szeregowo w chwili rozruchu, dzięki czemu rozrusznik jest zasilany prądem o napięciu 24 V, a pozostałe urządzenia elektryczne oraz aku­mulator są normalnie zasilane podczas pracy silnika prądem o napię­ciu 12 V.