Pojazdy samowyładowcze różnią się od zwykłych pojazdów sa­mochodowych podobnego przeznacze­nia tylko zastosowaniem urządzeń umożliwiających szybkie opróżnianie skrzyń ładunkowych lub pojemników. Wykonuje się je najczęściej na bazie zwykłych — skrzyniowych samochodów ciężarowych, a także jako samochody spe­cjalnego przeznaczenia i przyczepy. Na rys. 26.14 przedstawiono przykładowo trzy samochody sa­mowyładowcze o różnym przeznaczeniu: a) wywrotkę ze skrzynią uniwer­salną, przeznaczoną do pracy w normalnych warunkach eksploatacji, b) wy­wrotkę budowlaną — przeznaczoną do pracy w ciężkim terenie, z masyw­ną skrzynią do ładowania wprost spod czerpaka koparki (widoczna jest charakterystyczna osłona dachu kabiny kierowcy przed ewentualnymi ude­rzeniami kamieni) i c) wywrotkę do przewozów specjalistycznych o nad­woziu przystosowanym do transportu zboża luzem. Mimo dodatkowego kosztu spowodowanego zastosowaniem urzą­dzenia samowyładowczego oraz nieco wyższych kosztów eksploatacji (napęd urządzenia samowyładowczego zwiększa zużycie paliwa) pojazdy te znajdują szerokie zastosowanie do przewozu takich ładunków, jak płody rolne, ko­paliny, materiały budowlane (piach, żwir, płynny beton, gruz) itp. Urządze­nie samowyładowcze znacznie upraszcza i przyspiesza rozładunek pojazdów, a tym samym zwiększa się ich wydajność, zwłaszcza w przypadku przewozów na krótkich trasach. Działanie urządzenia samowyładowczego polega przeważnie na przechylaniu skrzyni ładunkowej (bądź pojemnika) tak, że umożliwia to wysypywanie się lub ściekanie ładunku pod własnym ciężarem. Rozróżnia się wywrotki wyładowujące do tyłu, na jeden lub dwa boki, albo trójstronne, mogące wysypywać ładunki na wszystkie trzy strony. Urządzenia przechylające skrzynię ładunkową mogą być: Samoczynne — w tym przypadku skrzynia jest tak zawieszona, że pod wpływem obciążenia sam ładunek może ją przechylić, czemu przeciwstawiają się specjalne zaczepy. Wyładunek na­stępuje wskutek zwolnienia tych zaczepów. Ręczne — tzn. ręcznie uruchamiane podnośniki śrubowe bądź zębatkowe. Mechaniczne — podobne do ręcznych, lecz napędzane silnikiem samochodu ze pośrednictwem pomocniczej skrzynki prze­kładniowej i wałków. Elektromechaniczne — jak mechaniczne, lecz napędzane silni­kiem elektrycznym zasilanym z prądnicy napędzanej silnikiem samochodu. Pneumatyczne i hydrauliczne. Obecnie co najmniej 90% produkowanych pojazdów samowy­ładowczych jest wyposażonych w hydrauliczne urządzenia przechylające. Na rys. 26.15 przedstawiono cztery podstawowe odmiany takich urządzeń — z dźwigniami, z parą siłowników, z jednym siłownikiem skośnym oraz z si­łownikiem trójstronnym. Przedstawione schematy ilustrują sposób działania tych mechanizmów. Na rys. 26.16 przedstawiono schemat instalacji hydrauli­cznej oraz budowę siłownika teleskopowego.