Opiłowywanie ręczne za pomocą pilników (niekiedy za pomocą specjal­nych obrabiarek zwanych pilnikarkami) stosowane jest w celu dopasowa­nia stykających się powierzchni lub uzyskania prawidłowego położenia jednego elementu w stosunku do pozostałych, albo też prawidłowego po­łączenia poszczególnych elementów za pomocą wpustów, klinów, podkła­dek itp. Jako typowe przykłady wymienić można załamanie lub zaokrą­glenie krawędzi, opiłowywanie powierzchni wpustów. Po właściwym opiłowaniu przeprowadza się zwykłe oczyszczanie powierzchni pilnikiemgładzikiem lub papierem ściernym. Opilowywanie określa się jako zgrubne, jeżeli w operacji tej usuwa się warstewkę metalu o grubości ponad 0,2 mm; przy dokładnym opiłowywaniu grubość tej warstewki nie przekracza na ogół 0,1 mm.