Reklama
A A A

Określanie naddatków

Naddatkiem międzyoperacyjnym nazywamy grubość zdejmowanej w danej operacji warstwy materiału, równą różnicy odpo­wiedniego wymiaru przed i po wyko­naniu tej operacji. Suma naddatków międzyoperacyjnych równa się nad­datkowi ogólnemu. Wymiary przedmiotu w poszcze­gólnych stadiach obróbki nazywamy wymiarami międzyopera­cyjnym i. Zatem wszystkie wy­miary międzyoperacyjne powinny zawierać się między wymiarem pół­fabrykatu i wymiarem gotowego wy­robu. Ponieważ nie można otrzymać wymiaru idealnie dokładnego, wy­miary międzyoperacyjne podaje się z pewną tolerancją, którą nazywamy tolerancją między opera­cyjną. Wymiary międzyoperacyj­ne toleruje się zawsze w głąb mate­riału, tzn. dla wałków i płaszczyzn daje się odchyłki ujemne, a dla otwo­rów dodatnie. Dla operacji zgrub­nych, po których pozostają duże nad­datki na dalsze operacje, nie trzeba koniecznie wyznaczać tolerancji międzyoperacyjnych. Naddatki międzyoperacyjne określa się po ustaleniu kolejności obróbki, przy czym rozpoczyna się od ostatniej operacji, a następnie ustala się nad­datki i tolerancje kolejno dla wszystkich operacji poprzednich. Wielkość naddatków międzyoperacyjnych powinna umożliwiać zdjęcie warstwy powierzchniowej (naskórka odlewniczego, zgorzeliny, warstwy odwęglonej itp.) lub usunięcie niedokładności obróbki poprzedzającej oraz zapewnienie dokładności i gładkości powierzchni stosownie do wymagań stawianych danej operacji. Wielkość naddatku międzyoperacyjnego uzależniona jest od rodzaju obróbki, każdy bowiem rodzaj obróbki umożliwia zdejmowanie warstwy metalu o określonej grubości. Na przykład przy toczeniu zazwyczaj zdej­muje się warstwy metalu wyrażające się w mm, przy szlifowaniu — w dziesiątych częściach mm, przy gładzeniu — w setnych częściach mm, a przy dogładzaniu — w mikronach. Na rys. 205 przedstawiono schemat rozkładu naddatków i tolerancji międzyoperacyjnych dla wałka, który ma być obrobiony począwszy od toczenia zgrubnego aż do docierania.