OGÓLNE ZASADY PROJEKTOWANIA PROCESÓW TECHNOLOGICZNYCH
Na układ procesu technologicznego obróbki mechanicznej wpływają następujące główne czynniki: 1) kształt i wymiary części; 2) materiał części i jego twardość; 3) wymagana dokładność i gładkość obrobionych powierzchni; 4) charakter obróbki cieplnej; 5) rodzaj półfabrykatu; 6) skala produkcji części; 7) produkcyjne możliwości zakładu (istniejący park maszynowy i inne warunki wpływające na sposób obróbki części).
Przy projektowaniu procesów technologicznych technolog wykonuje następujące prace:
Układa wstępny plan operacyjny („marszrutę technologiczną") ustalając kolejność wykonywania operacji na podstawie doboru baz ustaw-czych, metod wykonywania głównych operacji, doboru typów obrabiarek itp.
Określa wymiary półfabrykatu, jeżeli część ma być wykonana z pręta okrągłego lub o innym przekroju.
Wskazuje sposoby wykonania poszczególnych operacji wyznaczając wymiary operacyjne oraz odchyłki, wymienia typy i wymiary obrabiarek, rodzaje i wymiary narzędzi skrawających oraz ustala zasadnicze układy przyrządów obróbkowych.
Zestawia ostateczny plan operacyjny.
Przeprowadza w miarę potrzeby kalkulację czasu.
Wystawia odpowiednie dokumenty technologiczne.
Określenie czasu obróbki przy projektowaniu procesów technologicznych jest konieczne w tych przypadkach, gdy należy porównać dwa warianty wykonania operacji w celu doboru bardziej korzystnego, gdy trzeba określić potrzebną ilość obrabiarek itp.
W każdym przypadku projektowania procesu technologicznego należy uwzględnić, że prócz spełniania wszystkich wymagań ustalonych przez konstruktorów na rysunku wykonawczym powinna być zapewniona naj -większa wydajność przy najmniejszych kosztach własnych obróbki.
W większości przypadków obróbkę tych lub innych powierzchni można wykonać wieloma sposobami zapewniającymi spełnienie wymagań technicznych podanych na rysunku. Nie zawsze jest łatwo wybrać najbardziej ekonomiczny z tych sposobów. Niekiedy rozwiązanie tego zadania jest niemożliwe bez obliczenia kosztów obróbki wg różnych sposobów. W tych przypadkach technolog powinien wykonać odpowiednie obliczenia techniczno-ekonomiczne.
Metody takich obliczeń będą wyjaśnione dalej.
Przy projektowaniu procesu technologicznego obróbki mechanicznej należy mieć następujące materiały i dane:
1) Rysunek wykonawczy części, na którym są wskazane kształt i wy-
miary części, powierzchnie podlegające obróbce, materiał części i jego
twardość, wymagana obróbka cieplna i inne warunki techniczne doty-
czące wykonania części.
Na rysunku wykonawczym zwykle są podane wszystkie warunki techniczne dotyczące wykonania części.
Rysunek półfabrykatu jeśli nie jest on odcinkiem materiału walcowanego (pręta lub blachy). Zwykle w zakładzie opracowuje się przede wszystkim rysunki odkuwek. Przy małej skali produkcji często nie opracowuje się oddzielnie rysunków odlewów, lecz podaje się na rysunkach części naddatki, które powinny być zebrane przez obróbkę mechaniczną.
Wielkość produkcji części, tj. ilość sztuk, które powinny być wykonane w ciągu roku. Ilość ta jest iloczynem ilości maszyn (samochodów lub ciągników), które powinien wyprodukować zakład, przez ilość sztuk przypadających na jedną maszynę plus ilość części zapasowych, a więc
P = p • m + pj,
gdzie: P — roczna produkcja części; m — ilość części do jednej maszyny; p — ilość produkowanych maszyn; pi — ilość części zapasowych.
4) Dane o urządzeniach potrzebnych do wykonania procesu obróbki.
Proces technologiczny obróbki części maszyny nowej konstrukcji można
projektować również w warunkach przedsiębiorstwa już pracującego,
albo dostosowując się do możliwości przez odpowiednie zmiany konstrukcyjne, albo odpowiednio przygotowując się, albo zmieniając skalę produkcji. W tym przypadku technolog projektujący proces obróbki powinien rozporządzać danymi o istniejących w zakładach urządzeniach, ażeby
w miarę możności wykorzystać je do wykonania obróbki wg projektowanego procesu technologicznego.
Podstawowe dane o wyposażeniu zakładu są podane w metrykach maszyn. W przypadku opracowywania procesu technologicznego w biurze projektów w celu wstępnego zaprojektowania nowego zakładu, można częściowo posługiwać się danymi dotyczącymi obrabiarek o charakterze uniwersalnym. Resztę obrabiarek dobiera się wg danych katalogowych lub wg danych o już używanych w innych zakładach obrabiarkach. Coraz częściej w zakładach samochodowych i ciągnikowych zleca się wykonanie urządzeń fabrykom obrabiarek, które wykonują je na specjalne zamówienie.
5) Pomocnicze materiały z zakresu norm i normatywów. Do obliczania wymiarów półfabrykatów wykonywanych z materiałów prętowych
(jeśli taki materiał nadaje się na daną część) należy mieć dane o odpowiednich asortymentach (GOST).
Przy doborze normalnych narzędzi skrawających i pomiarowych trzeba rozporządzać odpowiednimi normami i katalogami narzędzi.
Aby móc przeprowadzić kalkulację techniczną, trzeba rozporządzać odpowiednimi normatywami z zakresu parametrów skrawania; normatywami czasu ręcznych czynności przy ustawianiu i zdejmowaniu części z obrabiarek, czasu pomiarów itp. oraz czasu przygotowawczego.