Ogólne uwagi o obróbce mechanicznej tulei cylindrowych
Najbardziej charakterystyczną cechą tulei cylindrowych jest ich mała sztywność wynikająca z małej grubości ścianek. Ta okoliczność jest powodem zasadniczych trudności przy ich obróbce mechanicznej, mianowicie tuleje łatwo odkształcają się pod działaniem sił zacisku i skrawania. Oprócz tego tuleja może dodatkowo odkształcić się pod wpływem naprężeń wewnętrznych powstających przy obróbce cieplnej.
Mała sztywność tulei cylindrowych zmusza do bardzo starannego wyboru sposobów ich mocowania i obróbki.
W przypadku tulei mokrych, które są z reguły znacznie sztywniej sze od tulei suchych, obróbka rozpoczyna się od zgrubnego wytaczania otworu, przy czym półfabrykat ustawia się w uchwycie szczękowym chwytającym za powierzchnię zewnętrzną. Ze względu na odkształcenia powstające przy takim zamocowaniu, obróbkę wygładzającą i wykańczającą przeprowadza się mocując tuleję na powierzchniach czołowych, a obrobioną część jej powierzchni zewnętrznej wykorzystuje się jedynie do ustalenia. Do obróbki powierzchni zewnętrznych tuleję osadza się na trzpieniu rozprężnym.
Ze względu na wymaganą współosiowość powierzchni zewnętrznej i wewnętrznej tak ustala się plan operacji, że powierzchnie te w każdym stadium obróbki (zgrubna, wygładzająca i wykańczająca) obrabiane są kolejno. Typowa kolejność zasadniczych operacji obróbki mokrej tulei cylindrowej jest następująca:
1)zgrubne wytaczanie powierzchni wewnętrznej,
2)zgrubne toczenie powierzchni zewnętrznych i czołowych,
wygładzające toczenie zewnętrznych powierzchni ustalających,
obróbka cieplna,
wygładzające wytaczanie powierzchni wewnętrznej,
3)wykańczające toczenie zewnętrznych powierzchni ustalających,
4)próba wodna pod ciśnieniem 4f5 kG/cm1 w czasie 2 min,
rozwiercanie powierzchni wewnętrznej *),
zgrubne szlifowanie zewnętrznych powierzchni ustalających,
5)wygładzające toczenie powierzchni czołowych kołnierza,
wstępne gładzenie powierzchni wewnętrznej,
wykańczające toczenie wewnętrznej powierzchni czołowej kołnierza,
6)wykańczające szlifowanie zewnętrznych powierzchni ustalających i wewnętrznej powierzchni czołowej kołnierza,
7)ostateczne gładzenie powierzchni wewnętrznej,
kontrola ostateczna.
Omawiane poprzednio trudności występują jeszcze bardziej przy obróbce suchych tulei cylindrowych, ze względu na ich szczególną cienkościenność. W tym przypadku obróbka ich rozpoczyna się od wykonania pomocniczych podstaw obróbkowych w postaci wewnętrznych fazek na obu końcach tulei. Te pomocnicze podstawy obróbkowe wykorzystuje się następnie przy obróbce tokarskiej zewnętrznej powierzchni tulei.
Półfabrykaty gładkich tulei suchych, których obróbkę tokarską przeprowadza się na rewolwerówkach, odlewane są z kołnierzami lub wewnętrznym zgrubieniem; pomocniczą podstawą obróbkową jest w tym przypadku zewnętrzna powierzchnia czołowa kołnierza lub wewnętrznego zgrubienia. Po zakończeniu obróbki tokarskiej takie tuleje poddawane są obróbce cieplnej, a następnie szlifowaniu na szlifierkach wykańczających; obróbkę wykańczającą wykonuje się dopiero po ich wtłoczeniu w kadłub.
Przebieg obróbki suchej tulei cylindrowej można zbadać na przykładzie obróbki łatwowymiennej tulei do silnika dwusuwowego JAZ204, którą pokazano na rys. 52a. Kolejność zasadniczych operacji jest w tym przypadku następująca:
8)obróbka pomocniczych podstaw obróbkowych,
zgrubne toczenie powierzchni zewnętrznej,
wygładzające toczenie powierzchni zewnętrznej,
zgrubne wytaczanie powierzchni wewnętrznej,
zgrubne szlifowanie powierzchni zewnętrznej,
9)dwukrotne bardzo dokładne wytaczanie wygładzające powierzchni wewnętrznej,
wiercenie i fazowanie 32 otworów promieniowych (stanowiących okna wlotowe),
10)obróbka cieplna,
wygładzające szlifowanie powierzchni zewnętrznej,
11)zgrubne szlifowanie powierzchni wewnętrznej,
wykańczające szlifowanie powierzchni zewnętrznej,
wykańczające szlifowanie powierzchni wewnętrznej,
toczenie powierzchni czołowych kołnierza,
gładzenie powierzchni wewnętrznej,
kontrola ostateczna.