Podstawową czynnością obsługową w układzie rozrządu jest re­gulacja luzów zaworowych. W celu "uniknięcia zjawiska niedomykania się zaworów, wy­wołanego rozszerzalnością temperaturową elementów układu rozrządu, musi być zachowany pewien luz między ruchomymi częściami układu. Wartość tego luzu dla każdego samochodu jest ściśle określona i podana w instrukcji obsługi. Mniejszy luz po­woduje niedomykanie się zaworów w nagrzanym silniku, a co za tym idzie, zmniejszenie się ciśnienia sprężania i spadek mocy oraz wybuchy nie spalonej mieszanki w rurze dolotowej lub wy­lotowej. Przedmuchy spalin przez nie domknięty zawór powo­dują szybkie zużywanie się jego przylgni na skutek jej podgrze­wania. Zbyt duży luz zaworów powoduje zwiększone zużycie ele­mentów układu rozrządu, wywołane uderzeniami części, oraz ha­łaśliwą pracą rozrządu. Luzy zaworów mogą być mierzone albo w silniku zimnym, albo w gorącym, w zależności od wskazówek zawartych w in­strukcji obsługi. W silniku górnozaworowym luz mierzy się mię­dzy czołem trzonka zaworu a naciskającą na niego powierzchnią dźwigni zaworowej. Do regulacji luzu służy śruba z przeciwna-krętką umieszczona na jednym z ramion dźwigni (rys. 4.2 a). Regulację luzów zaworów zaczyna się od pierwszego cylindra. W tym celu pokręcając wał korbowy silnika ustawia się tłok w badanym cylindrze w górnym martwym położeniu (GMP) po suwie sprężania. W położeniu tym obydwa zawory są zamknięte. Luz między trzonkiem zaworu a dźwigienką zaworową spraw­dza się za pomocą szczelinomierza. W przypadku stwierdzenia odchyłek od wartości podanych w instrukcji obsługi należy po­luzować przeciwnakrętkę śruby regulacyjnej, a następnie prze­kręcając tę śrubę ustawić wymagany luz. Z kolei należy dokręcić przeciwnakrętkę zabezpieczającą śrubę regulacyjną przed samo­czynnym odkręceniem. Po zabezpieczeniu śruby regulacyjnej na­leży jeszcze raz sprawdzić wartość luzu szczelinomierzem, na wypadek gdyby dokręcanie przeciwnakrętki spowodowało obrót śruby. Blaszka szczelinomierza powinna dać się przesuwać w szczelinie z lekkim, lecz wyczuwalnym oporem. Po wyregulowa­niu luzów zaworów pierwszego cylindra w ten sam sposób regu­luje się luzy zaworów pozostałych cylindrów, obracając każdora­zowo wał korbowy o odpowiedni kąt. W silniku dolnozaworowym przebieg regulacji jest podobny, z tym że śruba regulacyjna mieści się tu w górnej części popychacza. Luz mierzy się między łbem tej śruby a trzon­kiem zaworu. Dostęp do śrub regulacyjnych jest w silniku dolno­zaworowym trudniejszy niż w silniku górnozaworowym. Trzeba w tym celu odkręcić pokrywę komory popychaczy. Sam przebieg kontroli luzów i ich regulacji (rys. 4.2 b) nie odbiega od omówio­nego poprzednio. W tablicy 4.1 podano przykładowo wartości luzów zaworo­wych oraz odpowiadających im kątów otwarcia i zamknięcia za­worów dla silnika dolno- i górnozaworowego stosowanych w sa­mochodach FSO Warszawa, Żuk, Nysa i Tarpan oraz dla silników samochodów Polski Fiat 125p i 126p. Naturalnym następstwem długotrwałej pracy w ciężkich wa­runkach (spaliny, wysoka temperatura) jest zmniejszenie szczel­ności zaworów. Objawy są tu podobne do omawianych w przy­padku zbyt małych luzów zaworów. Usunięcie tej niesprawności polega na wymontowaniu zaworów, przeszlifowaniu przylgni za­worów i ich gniazd oraz dotarciu zaworów za pomocą specjalne­go przyrządu i pasty ściernej. Czynności te wchodzą już w zakres napraw. Do częstszych niesprawności układu rozrządu należy pęknię­cie sprężyny zaworu. Wymiana sprężyny nie nastręcza większych trudności, natomiast eksploatacja silnika z pękniętą sprężyną może niekiedy spowodować groźne następstwa. Pęknięcie sprę­żyny wywołuje niedomykanie zaworu i charakterystyczne stuki wywołane uderzeniem dźwigienki (lub popychacza) w trzonek za­woru. W silnikach górnozaworowych, w których zawory umiesz­czone są blisko denka tłoka, może nastąpić wówczas uderzenie tłoka w zawór, powodujące poważne uszkodzenie silnika. Sprężynę wymienia się zwykle za pomocą specjalnego przy­rządu, umożliwiającego jej ściśnięcie, wyjęcie zamka zaworu i następnie ściśnięcie nowej sprężyny i założenie zamka. Na ry.s. 4.3 przedstawiono przykładowo proste przyrządy do zdejmo­wania sprężyn zaworowych w silnikach górno- i dolnozaworo-wych.