Obróbka zasadniczych płaszczyzn kadłuba
Obróbka zasadniczych płaszczyzn kadłuba, tj. płaszczyzny górnej i dolnej oraz płaszczyzn czołowych i bocznych, polega najczęściej na frezowaniu, a rzadziej — na przeciąganiu.
Przy frezowaniu płaszczyzny górnej i dolnej kadłub ustawia się na obrobionych w poprzedniej operacji nadlewach, przy czym w kierunku prostopadłym do frezowanych płaszczyzn ustala się go na surowej powierzchni dolnego kołnierza (do którego przykręca się miskę olejową) lub też na wewnętrznej płaszczyźnie przylegania pokryw łożysk głównych. Przy obróbce dalszych płaszczyzn kadłub ustala się na dolnej płaszczyźnie i dwóch kołkach. Ze względu na to, że przy frezowaniu kadłuba zdejmuje się warstwę metalu o znacznej grubości (zwykle 3f5 mm na każdej płaszczyźnie), powstają przy tych operacjach znaczne siły skrawania, co z kolei zmusza do stosowania bardzo silnego zacisku kadłuba.
Do frezowania zasadniczych płaszczyzn kadłuba w produkcji seryjnej stosuje się zwykle frezarki podłużne, a w produkcji wielkoseryjnej i masowej — poziome, dwuwrzecionowe frezarki dwustronne (rys. 415) lub czterowrzecionowe (niekiedy sześciowrzecionowe) frezarki bębnowe (patrz rys. 244). Użycie wielowrzecionowych frezarek jest możliwe tylko przy odpowiedniej sztywności kadłuba.
W przypadku użycia frezarek bębnowych wrzeciona rozmieszczone są parami z obu stron kadłuba. Każda płaszczyzna obrabiana jest w dwóch przejściach: zgrubnie i wygładzająco. Przy zgrubnym frezowaniu zdejmuje się 60f70°/o całkowitego naddatku z każdej strony. Na frezowanie wygładzające pozostawia się naddatek nie przekraczający zwykle 142 mm
na stronę. Pomimo sztywnego zamocowania i rozdzielenia zdejmowanego naddatku na dwa przejścia, często przy tej obróbce zwłaszcza długich kadłubów wielocylindrowych, tworzą się odkształcenia (spaczenia) powodujące powstawanie odchyłek od prostoliniowości płaszczyzn. W celu uniknięcia tych odchyłek stosuje się szlifowanie górnej i dolnej płaszczyzny
na wzdłużnych karuzelowych szlifierkach do płaszczyzn. Niektóre wytwórnie zamiast szlifowania stosują bardzo dokładne frezowanie oddzielnie górnej i oddzielnie dolnej płaszczyzny przy użyciu zwykłych lub karuzelowych frezarek pionowych.
W silnikach z zapłonem samoczynnym bardzo ważne jest zapewnienie dokładnego położenia górnej płaszczyzny kadłuba względem osi wału korbowego, ponieważ wymiar ten wpływa na wielkość stopnia sprężenia. W takich przypadkach wykańczającą obróbkę górnej powierzchni kadłuba przeprowadza się przyjmując za postawę obróbkową otwory na wał korbowy i wał rozrządu.
Frezowanie płaszczyzny górnej i dolnej oraz płaszczyzn czołowych wykonywane jest w niektórych wytwórniach na automatycznych liniach obróbkowych. Na rys. 416 pokazano schemat linii automatycznej do obróbki górnej i dolnej płaszczyzny oraz dwóch otworów ustalających. Linia ta zaopatrzona jest w 13 silników elektrycznych o łącznej mocy 170 KM. Ogólna liczba pozycji wynosi 11, a liczba pozycji roboczych 7. Na linii tej wykonuje się następujące operacje:
1)zgrubne frezowanie górnej płaszczyzny,
2)zgrubne frezowanie dolnej płaszczyzny,
zgrubne frezowanie powierzchni osadzenia pokryw łożysk głównych,
3)wykańczające frezowanie dolnej płaszczyzny oraz płaszczyzny podziału łożyska głównego,
4)przeciąganie bocznych powierzchni osadzenia pokryw łożysk głównych,
5)wygładzające frezowanie górnej płaszczyzny,
6)wiercenie i rozwiercanie dwóch otworów ustalających.
Obróbka frezarska niektórych powierzchni kadłuba jest niekiedy wykonywana na tych samych liniach automatycznych, na których przeprowadza się wiercenie drobnych, otworów. Na rys. 417 pokazano frezowanie (opuszczaną głowicą) powierzchni czołowych łożysk głównych na automatycznej linii obróbkowej pokazanej na rys. 423.
Obróbka bocznych płaszczyzn kadłuba odbywa się na
wzdłużnych frezarkach dwustronnych przy frezowaniu
obu boków jednocześnie lub
też na frezarkach jednostronnych. W wielu przypadkach
do obróbki bocznych powierzchni nie leżących w jednej płaszczyźnie stosuje się specjalizowane frezarki wzdłużne z wielowrzecionowymi głowicami.
Przeciąganie spotyka się w produkcji masowej przy obróbce bardzo sztywnych kadłubów. Do tego celu używane są poziome przeciągarki zewnętrzne. Układ przeciągaczy pokazano na rys. 419 i 420.
przeciągacze stopniowe, natomiast do obróbki wykańczającej — zwykłe przeciągacze szerokie.
Do wad tej metody obróbki kadłubów zaliczyć należy duże wymiary, wysoki koszt oraz skomplikowaną konstrukcję stosowanych do tego celu przeciągarek i przeciągaczy. Oprócz tego duże siły skrawania powodują
często odkształcenie kadłubów. Zmusza to do powtórnej obróbki przeciąganych płaszczyzn lub do używania na kadłuby żeliwa o specjalnym składzie zapewniającym jego większą wytrzymałość.