W większości zakładów obróbka baz pomocniczych jest wyodrębniona jako oddzielna operacja i od niej rozpoczyna się proces obróbki tłoków. W operacji tej wytaczanie wewnętrznego pasa płaszcza, planowanie czoła zatoczenie stożkowe i nakiełkowanie denka wykonuje się przy jednym założeniu dla uzyskania dokładnego wzajemnego położenia tych powierzchni. Przyrządami do mocowania tłoków przy tej operacji są trzpienie uruchamiane pneumatycznie, zaciskające od wewnątrz dwa pasy na ścian­kach tłoka — pod nadlewkami i powyżej nich. Oprócz tego, dla zachowa­nia wymaganej grubości denka przy operacjach tokarskich trzpień ma specjalne występy opierające się o wewnętrzną ściankę denka. Na rys. 194, 195 i 196 przedstawiono sposoby osadzenia półfabrykatów tłoków na ta­kich trzpieniach. Operację wykonuje się na specjalnie wyposażonych wielonożowych półautomatach tokarskich typu 116, 1720, 1730. Zwykle na przednim suporcie podłużnym obrabiarki umieszcza się noże do roztaczania i noże do zataczania stożkowego w celu obróbki komory wewnętrznej; na suporcie tylnym mocuje się jeden lub dwa noże do planowania krawędzi płaszcza. Przy obróbce tłoków z nakiełkami konik obrabiarki zostaje wyposa­żony we wrzeciennik wiertarski z kombinowanym nawiertakiem do na kiełków, napędzany za pomocą własnego elektrycznego silnika kołnierzowego lub w odpowiednią głowicę wiertarską z automatycz­nym posuwem wrzeciona (rys. 196). Jak już wspomniano, przy ob­róbce dokładniejszych odlewów aluminiowych zachodzi możliwość prostszego mocowania części przez uchwycenie zewnętrznej powierz­chni główki i zastosowanie wielo­nożowych głowic do roztaczania w celu dokładniejszej obróbki pa­sa bazującego. Przy większej skali produkcji racjonalne jest stosowanie do tej ope­racji wysokowydajnych, dwustronnych wytaczarek specjalizowanych. Część w tym przypadku mocuje się w uchwycie trzyszczękowym przez uchwycenie zewnętrznej powierzchni główki, przy czym jednocześnie z nakiełkowaniem denka wytacza się wewnętrzny dolny pas płaszcza (wyta­czanie z jednej strony, nakiełkowanie z drugiej)1). W zakładzie zautomatyzowanym obróbka baz jest wykonywana poza linią i poprzedza operacje na linii. W tym celu stosuje się obrabiarkę dwustronną o trzech wrzecionach z wielomiejscowym bębnem podziało­wym wyposażonym w cztery przyrządy. Dla umożliwienia dokładniejszego ustawienia kątowego tłoków i łat­wiejszego wprawiania ich w ruch obrotowy EMIMS, oprócz.ogólnie przy­jętych baz, wprowadził jeszcze dwa otwory ustawcze w nadlewach, do­kładnie rozwiercane, stanowiące bazy dodatkowe. Zakładając tłok na dwa kołki i przyciskając go kłem od strony denka można mocować tłok w cza­sie wszystkich operacji na linii automatycznej (rys. 193). Operację obróbki baz tłoków żeliwnych należy łączyć ze wstępną obróbką powierzchni zewnętrznej i denka. Można ją wykonywać na pół­automacie tokarskim 1730. Tłok mocuje się na rozprężnym trzpieniu pneu­matycznym2). Przy tej operacji zwykły konik powinien być zamieniony na specjalny, który może zajmować dwie pozycje robocze. W pierwszej pozycji, po zamocowaniu tłoka na trzpieniu wykonuje się nakiełek w nadlewie przy pomocy specjalnej głowicy wiertarskiej z własnym silnikiem elektrycznym. Po nakiełkowaniu głowica przesuwa się w drugie położenie, w którym tłok jest podtrzymywany kłem w czasie obróbki powierzchni zewnętrznych i bazujących. Suport przedni ma trzy noże do toczenia ca­łej zewnętrznej powierzchni walcowej i nadaje posuw wsteczny wytaczadłu z nożem do wytaczania oraz nożem kształtowym do obróbki wewnętrz­nego pasa bazującego. Suport tylny jest wyposażony w dwa noże do pla­nowania czół płaszcza i denka. Często przy wykonywaniu tłoków żeliwnych przewiduje się drugą operację dokładniejszej obróbki wewnętrznego pasa płaszcza. Jest to spo­wodowane małą dokładnością wytaczania na półautomacie tokarskim przy jednym przejściu noża (zwykle 5 4 klasa dokładności — odchyłki rze­czywiste mieszczą się w granicach od 0,15 do 0,25 mm). Konieczność wprowadzenia tej dodatkowej operacji zależy od prze­biegu procesu technologicznego obróbki tokarskiej zewnętrznych powierz­chni tłoka. Jeśli wygładzająca obróbka zewnętrznej powierzchni tłoka jest oddzielona od obróbki denka i rowków, czyli obróbka jest wykony­wana przy kilku założeniach (metoda różnicowania), to należy utrzymać bardziej zacieśnione tolerancje otworu bazującego. W przeciwnym razie błędy bazowania mogą doprowadzić do znacznych odchyleń we wzajem­nym położeniu powierzchni. Z tych powodów zwykle w drugiej operacji rozwierca się pas wewnętrzny z utrzymaniem tolerancji 0,05 ~ 0,07 mm. Operację wykonuje się na wiertarkach za pomocą wahliwie umocowanego rozwiertaka, rzadziej na tokarkach uniwersalnych lub rewolwerowych. Jeżeli w operacjach wstępnych i wygładzających wszystkie trzy pod­stawowe powierzchnie obrabia się jednocześnie (metoda koncentracji), to niska dokładność bazowania na pasie wewnętrznym (luz na trzpieniu) nie będzie wpływać ujemnie na wzajemne położenie tych powierzchni, a tylko na wielkość naddatku na obróbkę wygładzającą. Dlatego nie zachodzi zwykle potrzeba zwiększania dokładności obróbki tej powierzchni przy koncentracji operacji tokarskiej i wobec tego dodatkowe rozwiercanie otworu bazującego nie jest stosowane.