Wysokie wymagania dokładności wymiaru otworu na sworzeń tłokowy, gładkości jego powierzchni i prostopadłości jego osi do osi tłoka oraz znacz­na długość obrabianego otworu, duży naddatek i mała sztywność tłoka są z reguły powodem konieczności rozdzielenia obróbki otworu na sworzeń na kilka operacji, najczęściej trzy: zgrubną, wygładzającą i wykańczającą. Obróbka zgrubna i wygładzająca otworu na sworzeń w dużych tłokach wykonywana jest najczęściej na poziomych wytaczarkach. Przy tych ope­racjach tłok obtoczony (lecz nie szlifowany) układa się poziomo na pryz­mach lub ustawia się pionowo ustalając go na poprzednio obrobionej pod­stawie pomocniczej. W pierwszym przypadku należy zachować dużą ostroż­ność, żeby uniknąć odkształceń przy ściąganiu nakładek mocujących; w drugim przypadku zamocowanie dokonywane jest z dwóch stron za denko lub za rowki na pierścienie przy pomocy długich śrub i nakładek. Obróbka otworu na sworzeń w małych tłokach zależy głównie od tego czy w półfabrykacie tłoka istnieje surowy otwór, czy też nie, oraz od wiel­kości produkcji. Obróbka zgrubna otworów na sworzeń w tłokach żeliw­nych oraz w kutych tłokach ze stopów lekkich polega na wierceniu, nato­miast w tłokach ze stopów lekkich odlewanych w kokilach — na rozwiercaniu zgrubnym lub wytaczaniu. Obróbka wygładzająca polega zwykle na rozwiercaniu (jednokrotnym lub dwukrotnym) przy użyciu rozwiertakazdzieraka lub wytaczaniu oraz rozwiercaniu za pomocą rozwiertakawykańczaka. Często do tej operacji dołącza się rów­nież wytaczanie rowków na pierścienie zabezpiecza­jące sworzeń. Przy produkcji małoseryjnej wiercenie lub rozwiercanie wykonuje się na zwykłych pionowych wiertarkach w odpowied­nich przyrządach wiertarskich przelotowo z jednej strony lub też z dwóch stron obracając tłok w przyrządzie o 180°. Wyta­czanie odbywa się na tokarkach uniwersalnych (ustawiając tłok na suporcie za pomocą specjalnego przyrządu — rys. 277), rewolwerowych, karu­zelowych itp. W produkcji wielkoseryjnej i masowej obróbkę zgrubną (wiercenie lub rozwiercanie zgrubne) otworów na sworzeń przeprowadza się na dwu lub czterowrzecionowych obrabiarkach poziomych do jednoczesnej obróbki jednego lub dwóch tłoków z dwóch stron. Jednoczesna obróbka otworów na sworzeń z dwóch stron stosowana jest również przy operacjach wygła­dzających. Operacje te wykonywane są zwykle na wielowrzecionowych obrabiarkach; tłoki zamocowuje się na stole przyrządu lub bębnie, który obraca się najczęściej dokoła osi poziomej i kolejno zajmuje pozycje po­trzebne do załadowania, rozwiercania zgrubnego, wytaczania, rozwiercania wygładzającego itp. Niektóre wytwórnie stosując tego rodzaju obra­biarki łączą operacje zgrubne i wygładzające. Na rys. 278 przedstawiono trzypozycyjny przyrząd obrotowy do jedno­czesnej obróbki otworów na sworzeń w dwóch tłokach z dwóch stron. W pierwszej, tj. górnej, pozycji następuje wymiana obrabianych przed­miotów. W drugiej pozycji (po obróceniu o kąt 120°) przeprowadza się wiercenie, a w trzeciej — wstępne rozwiercanie. Schemat całej obrabiarki z przyrządem tego typu pokazano na rys. 279. Podobny do tego układ mają stosowane w szerokim zakresie przy produkcji masowej czteropozycyjne, dwustronne obrabiarki zespołowe, na których wykonuje się rozwiercanie zgrubne, rozwiercanie wygładzające i wytaczanie rowków na pierścienie zabezpieczaj ące. Jednoczesna obróbka otworu na sworzeń tłokowy z dwóch stron jest wprawdzie bardziej wydajna, lecz mniej dokładna niż obróbka z jednej strony i zmusza do pozostawiania większych naddatków na operację wy­kańczającą. Aby tego uni­knąć, skonstruowano ob­rabiarki, na których roz­wiercanie zgrubne i wyta­czanie dokonywane jest z dwóch stron, a rozwier­canie wygładzające z jed­nej, przelotowe Obróbka wykańczająca otworów na sworznie w dużych tłokach polega na bardzo dokładnym wyta­czaniu lub też szlifowaniu. Przy szlifowaniu zwykle stosuje się szlifierki pla­netarne (z obiegowym ru­chem wrzeciona), przy czym tłok jest najczęściej ustawiany pionowo na po­mocniczej podstawie ob­róbkowej. Do obróbki wykańcza­jącej otworów na sworznie w małych tłokach stoso­wane są następujące ro­dzaje obróbki: bardzo do­kładne wytaczanie, roz­wiercanie, przeciąganie i gładzenie. Najbardziej roz­powszechnioną spośród wymienionych metod jest bardzo dokładne wy­taczanie zapewniające uzyskanie dużej dokładności wymiarów i położenia oraz wysokiej gładkości powierzchni. W produkcji seryjnej bardzo dokładne wytaczanie przeprowadza się na dokładnych tokarkach lub rewolwerówkach z wykorzystaniem normalnego wyposażenia, natomiast w produkcji masowej — na poziomych wielowrzecionowych obrabiarkach dwustronnych z obrotowym ruchem narzędzia i z posuwem wzdłużnym stołu, na którym zamocowuje się nieruchomo obrabiane tłoki. Te obrabiarki specjalne odznaczają się znaczną wydaj­nością, jednak sztywność stosowanych w tym przypadku wytaczadeł nie jest duża ze względu na stosunkowo małą ich średnicę i znaczny wysięg. Zmusza to do pozostawiania bardzo małych naddatków i przeprowadzania operacji w dwóch przejściach. Pierwsze przejście wykonuje się zwykle wytaczadłem zaopatrzonym w dwa noże, a drugie — wytaczadłem z jed­nym nożem; w obu przejściach stosuje się wytaczanie przelotowe, tj. wy­taczanie tym samym wytaczadłem w obu piastach tłoka. Naddatek na bardzo dokładne wytaczania przy obróbce na tokarkach wynosi 1,071,5 mm, a przy obróbce na specjalnych wielowrzecionowych obrabiarkach dwustronnych — 0,3f0,8 mm na średnicy. Przy bardzo dokładnym wytaczaniu otworu na sworzeń za podstawę ob­róbkową obiera się powierzchnię zewnętrzną części nośnej oraz denko tłoka. Ustalenie kątowe osiąga się za pomocą specjalnych odchylanych dźwigni lub wysuwanych czopów stożkowych, które wprowadza się w obrabia­ny otwór przy ustawianiu tłoka; po jego zaciśnię­ciu następuje odchylenie dźwigni lub wysunięcie czopa. Stosowanie przez nie które wytwórnie do obrób ki wykańczającej otworu na sworzeń dokładnego rozwiercania zamiast bardzo dokładnego wytaczania należy uznać za niekorzystne ze względu na to, że ten sposób obróbki nie daje możliwości poprawienia błędów położenia osi otworu powstałych w poprzednich operacjach. Szeroko stosowane jest natomiast kalibrowanie otworów na sworzeń za pomocą rozwiertaka po bardzo dokładnym wytoczeniu; ma to na celu usunięcie stożkowatości, przy czym naddatek na tę operację jest bardzo mały i wynosi 0,02f0,06 mm na średnicy. Wysokie wymagania co do dokładności wymiarów i gładkości powierz­chni otworów na sworzeń w tłokach silników szybkobieżnych spowodowa­ły wprowadzenie przez szereg wytwórni gładzenia po bardzo dokładnym wytaczaniu. Do tego celu stosowane są poziome półautomaty wyposażone w głowice z dwoma lub trzema kamieniami ściernymi oraz w urządzenia do samoczynnej kontroli wymiaru obrabianego otworu. Przeciąganie (rys, 280) jest prostą i ekonomiczną metodą obróbki wy­kańczającej otworu na sworzeń; najważniejszą przeszkodą do jej stosowa­nia w szerokim zakresie jest w danym przypadku niewystarczająca sztyw­ność tłoków.