Reklama
Klaudia Kulawik
A A A

OBRÓBKA CZÓŁ ZĘBÓW KÓŁ ZĘBATYCH

Najczęściej spotykane rodzaje kształtów czół zębów kół zębatych walcowych przedstawiono na rys. 347. Poszczególne metody obróbki czół zębów kół zębatych walcowych i zakres stosowania różnych kształtów ich czół charakteryzują następu­jące dane: Zaokrąglanie i zaostrzanie zębów ułatwia zazębianie dwóch kół zęba­tych walcowych przy przesuwaniu jednego z nich w kierunku osiowym, np. przy przełączaniu biegów. Załamywanie krawędzi przez wąskie zatoczenie (2—3 mm) oraz usu­wanie zadziorów jest zwykle wykonywane w tym celu, aby ściąć ostre brzegi na czołach zębów, które mogłyby stać się bardzo kruche po nawęgleniu i po obróbce cieplnej zębów. Zęby zaokrągla się najczęściej przy zastosowaniu kształtowej me­tody, stosując frezy palcowe. Przy użyciu frezów palcowych obróbkę prze­prowadza się w sposób przedstawiony schematycznie na rys. 348. Frez obraca się i przemieszcza ruchem zwrotnym po łuku, zaokrąglając boki czoła zęba; proces obróbki jest przerywany. Obrabianemu kołu zębatemu nadaje się odpowiednie ruchy okresowe, a mianowicie odsuwa się go w kierunku osiowym w celu umożliwienia obrotu o jeden ząb, następnie obraca dookoła osi w celu obróbki kolejnego zęba i wreszcie dosuwa do freza (obrabiarka model 550). Na tej samej obrabiarce można załamywać krawędzie i usuwać zadziory na czołach kół. Czas obróbki każdego zęba wynosi 1 3 sek. Zaostrzanie zębów jest zwykle wykonywane kształtowymi frezami dwuzębnymi na obrabiarkach półautomatycznych. Obróbka polega na kształtowaniu na czołach zębów przecinających się powierzchni kulistych przy pomocy skoordynowanych ruchów freza i obrabianego koła zęba­tego. Frez 1 (rys, 349) umieszczony pod kątem względem osi koła zęba tego 2 jest przesuwany wzdłuż jego osi. W ciągu jednego obrotu freza obrabiane koło zębate obraca się o 2 zęby. Proces obróbki jest przerywany. Średnica freza jest równa trzem podziałkom obrabianego koła zębatego. Każde spośród dwóch ostrzy freza w ciągu jednego obrotu obrabia dwie stro­ny sąsiednich zębów: A i B, B i C itd. Obróbkę całkowitą wykonuje się w ciągu 34 obrotów półfabrykatu. Posuw freza jest zmienny, a mianowi­cie zmniejsza się wraz ze zwiększeniem szerokości frezowania. W ten sposób średnica wióra pozostaje stałą 1). Krawędzie zębów załamuje się również przy użyciu wytaczadeł z no­żami mającymi wklęsły kształt ostrzy (rys. 350). Czoła zębów na kołach walcowych obrabia się zwykle po przestruganiu zębów lub po wygładzającym frezowaniu poprzedzającym wiór­kowanie. Załamywanie krawędzi czół zębów spiralnych na kołach stożkowych często jest łączone ze wstępnym nacinaniem tych zębów. W tym celu obrabiarki do kół zębatych są wyposażone przy obróbce wstępnej w spe­cjalny suport dodatkowy z nożem typu strugarskiego. Na obrabiarkach do przeciągania kół zębatych o zębach prostych również umieszcza się zwykle specjalny imak nożowy bezpośrednio na obrotowym przeciągaczu; w imaku mocuje się kształtowy nóż, który załamuje krawędzie każ­dego zęba. Stosuje się ponadto specjalizowane małe strugarki o napędzie hydrau­licznym, służące do jednostronnego skośnego ścinania zębów, lub zała­mywania krawędzi zębów na kołach stożkowych i wieńcach rozrusznika. Jako narzędzia stosuje się noże strugarskie o prostym kształcie lub czterozębne, płaskie, krótkie przeciągacze do skośnego nacinania zębów. Metoda ta jest bardzo wydajna (40 t 50 zębów na minutę).