Zadania i rodzaje autobusów. Autobusy są pojazdami samochodowymi przeznaczonymi do przewozu od kilkunastu do kilkudziesięciu pasażerów. Ze względu na duże wymiary i obciążenia mechanizmów nośnych i jezdnych oraz układu napędowego podwozia autobusów są podobne do podwozi samochodów ciężarowych. Nadwozie autobusu jest dostosowane do zadań, jakie ten autobus ma spełniać. Pod względem przeznaczenia rozróżniamy autobusy: miejskie — zwykłe i członowe; międzymiastowe; turystyczne. Autobusy miejskie są przeznaczone do przewozu dużej liczby osób na stosunkowo krótkich trasach. Istotnym czynnikiem wpływającym na konstrukcję nadwozi takich autobusów jest znaczna rotacja pasażerów, wsiadających i wysiadających na licznych przystankach. Autobusy miejskie muszą mieć szerokie drzwi, szerokie przejścia wewnątrz między fotelami oraz wiele miejsc stojących. Liczba miejsc siedzących może być znacznie ograniczona, a fotele mogą być uproszczone ze względu na krótki czas ich używania. W takich autobusach kierowca musi mieć zapewnioną doskonałą widoczność, co ułatwia mu pracę w trudnych warunkach ruchu miejskiego (rys. 4.13a). W autobusach miejskich zbędna jest przestrzeń bagażowa. Autobusy członowe (rys. 4.13b), zwane przegubowymi, to autobusy miejskie spełniające warunek dużej pojemności, z jednoczesnym zachowaniem wymaganej w ruchu miejskim znacznej zwrotności. W takich autobusach kierowane są zarówno osie przednie, jak i tylne. Ze względu na dużą długość autobusu członowego szczególnie istotne jest właściwe zorganizowanie ruchu pasażerów w jego wnętrzu. Autobusy piętrowe (rys. 4.13c) to także odmiana autobusu miejskiego o zwiększonej pojemności. Są one krótkie, lecz wy­sokie, toteż nie nadają się do użytku w miastach wyposażonych w sieć przewodów tramwajowych. Autobusy międzymiastowe służą do przewozu pasażerów na duże odległości. Na trasach międzymiastowych rotacja pasażerów jest niewielka, natomiast istotne jest zapewnienie wygody jazdy oraz dużej liczby miejsc siedzących. Aby zwiększyć licz- bę miejsc siedzących, w niektórych autobusach stosuje się dodatkowe siedzenia, rozkładane między rzędami foteli stałych. Autobusy turystyczne są przeznaczone do przewozu pasażerów na duże odległości w komfortowych warunkach, ponieważ celem jadących jest wypoczynek. Autobusy takie mają wygodne fotele, o regulowanym pochyleniu oparć, z zagłówkami. Są one wyposażone w urządzenia ogrzewcze i klimatyzacyjne. Okna autobusu są duże, często z przydymionymi szybami, umożliwiające doskonałą widoczność z wnętrza autobusu w czasie zwiedzania. Przedział silnikowy jest tu wyjątkowo starannie odizolowany akustycznie. Nadwozia autobusów mają budowę szkieletową. Szkielety nadwozi zwykle są wykonywane z cienkościennych kształtowników. Wiele blaszanych elementów nadwozi autobusów wykonuje się ze stopów lekkich, w celu zmniejszenia masy autobusu. Szkielet nadwozia z zewnątrz jest pokryty poszyciem blaszanym, a wewnątrz — poszyciem z tworzyw sztucznych. Znaczne wymiary przedziału osobowego sprawiają, że do ogrzewania wnętrz autobusów stosuje się oddzielne, niezależne od układu chłodzenia silnika, urządzenia ogrzewcze (rys. 4.14). Urządzenia takie wdmuchują do wnętrza nadwozia powietrze ogrzane ciepłem wyzwalanym podczas spalania paliwa w komorze urządzenia ogrzewczego. Urządzenie to jest zasilane paliwem z osobnego zbiornika. Przykład usytuowania urządzenia ogrzewczego w autobusie przedstawia rys. 4.15. Urządzenie ogrzewcze 3 jest zasilane paliwem ze zbiornika 2. Powietrze wpływa przez filtr 1 i po ogrzaniu jest wprowadzane do wnętrza nadwozia przewodem 4. Część ciepłego powietrza przewodami 5 jest kierowana na przednią szybę autobusu.