Naddatki na obróbkę
Naddatkiem na obróbkę nazywamy warstwę metalu usuwaną z półfabrykatu podczas obróbki mechanicznej. Rozróżniamy naddatki całkowite i międzyoperacyjne. Teraz zostaną jedynie omówione naddatki całkowite, a do naddatków międzyoperacyjnycn powrócimy pod koniec tego rozdziału.
Naddatkiem całkowitym na obróbkę nazywamy warstwę metalu usuwaną w czasie całego procesu technologicznego, w celu otrzymania wymiarów i wymaganej gładkości obrabianej powierzchni, określonych rysunkiem wykonawczym i warunkami
technicznymi. Całkowity naddatek określa się różnicą wymiaru półfabrykatu i odpowiedniego wymiaru obrabianego przedmiotu.
Naddatek mierzy się prostopadle do obrabianej powierzchni i określa w stosunku do jednej strony, tzn. podaje się grubość warstwy metalu u-suwanej z danej powierzchni. Często dla przedmiotów okrągłych naddatek określa się w stosunku do obu stron, tj. na średnicę; w tym przypadku naddatek równy jest podwójnej grubości usuwanej warstwy. W celu uniknięcia nieporozumień, we wszystkich przypadkach spornych należy omówić przyjęty sposób liczenia naddatku.
W praktyce nie można uzyskać dokładnie określonej wielkości naddatku i z tego względu naddatki powinny być tolerowane. Tolerancja naddatku całkowitego jest jednocześnie tolerancją odpowiedniego wymiaru półfabrykatu. Na rys. 195 przedstawiono układ wymiarów i tolerancji dla półfabrykatu w postaci odkuwki.
Wielkość całkowitego naddatku na obróbkę ma duże znaczenie przy projektowaniu procesu technologicznego, gdyż wpływa na wydajność, zużycie materiału i gładkość obrabianej powierzchni. Zbyt duży naddatek całkowity powoduje znaczne zużycie materiału oraz obniża wydajność pracy na obrabiarkach, natomiast zbyt mały naddatek może powodować powstanie braków po obróbce skrawaniem, wskutek pozostawiania na powierzchni przedmiotów miejsc nieobrobionych.
W celu ułatwienia wykonania półfabrykatu stosowane są, niezależnie od naddatków na obróbkę, naddatki technologiczne uproszczające kształt półfabrykatu. W przypadku odkuwek do naddatków technologicznych zaliczamy naddatki na:
1)zaokrąglenia w miejscach zmiany przekroju;
2)zbieżności, które ułatwiają płynięcie materiału w matrycach i wyjmowanie odkuwek z matryc;
powiększenie grubości cienkich ścian, żeber, den, kołnierzy oraz wypełnienia takich miejsc, których nie można ukształtować przez kucie (rys. 196).