METODYKA ROZPLANOWYWANIA ODDZIAŁU
Przy wykonywaniu założeń projektowych opracowuje się tylko schemat rozplanowania oddziałów w budynku bez rozmieszczenia poszczególnych urządzeń.
Według uogólnionych wskaźników określa się niezbędną powierzchnię oddziałów produkcyjnych. Jednocześnie określa się powierzchnię oddziałów pomocniczych, usługowych i pomieszczeń bytowych. Następnie dobiera się typ i konstrukcję budynku i ustala się jego wymiary. Wszystkie te dane umożliwiają sporządzenie szkiców budynków w planie i przekroju.
Na planie budynku wykonanym w małej skali wrysowuje się schematycznie granice powierzchni zajmowanych przez poszczególne oddziały. Również schematycznie wykreśla się granice powierzchni przeznaczonych na pomieszczenia pomocnicze, usługowe i bytowe.
Przy opracowywaniu projektów technicznych, rozplanowanie przeprowadza się po wykonaniu wszystkich obliczeń na podstawie opracowanego procesu technologicznego i kalkulacji technicznej. Znając ilość obrabiarek w każdym oddziale produkcyjnym oraz posiłkując się wskaźnikiem powierzchni jednostkowej odniesionej do jednej obrabiarki, można określić z dostateczną dokładnością powierzchnie oddziałów i działów.
Na planie oddziału, na którym wrysowana jest siatka słupów, przede wszystkim wyznacza się główne drogi przejazdowe. Odległość między głównymi przejazdami określa się w sposób już omówiony, wychodząc z optymalnej szerokości pól produkcyjnych, tj. ze średniej długości linii przepływowych (35 5 60 m).
Zwykle główne przejazdy wyznacza się równolegle do dłuższego boku budynku. Po drogach tych odbywa się transport wszystkich ładunków (półfabrykatów, gotowych mechanizmów i różnych materiałów).
Przy większej długości budynku przewiduje się również kilka prostopadłych, tj. poprzecznych dróg przejazdowych. Wszystkie drogi przejazdowe w budynku oprócz ich głównych funkcji jako magistrali transportowych, są jednocześnie granicami oddziałów, a w dużych oddziałach również granicami pododdziałów lub odcinków produkcyjnych.
Pożądane jest, aby wszystkie drogi przejazdowe były przelotowe. Jedna lub dwie drogi przejazdowe powinny być umieszczone naprzeciw bram wjazdowych i wyjazdowych przewidywanych z obu ich stron.
Prostokątne pola wynikające z planu ogólnego wykreśla się oddzielnie w skali nie mniejszej niż 1 : 100. Na planie tych pól rozmieszcza się urządzenia i stanowiska robocze kolejno dla wszystkich linii przepływowych. Główne zasady i zalecenia dotyczące rozplanowania urządzeń na liniach przepływowych oraz kolejność rozmieszczenia linii obróbkowych zostały już omówione.
Przy rozplanowywaniu urządzeń należy poświęcić szczególną uwagę racjonalnemu wykorzystaniu powierzchni budynku, a w szczególności należy wykorzystywać powierzchnie między słupami. Na rys. 476 przedstawiono przykład rozplanowania oddziału przy racjonalnym wykorzystaniu powierzchni.
Dla zapewnienia odpowiednich warunków przy transporcie wszystkie drogi przejazdowe powinny być proste i przecinać powierzchnię budynku na całej jego długości i szerokości. Przy takich drogach przejazdowych zapewniony jest kształt pól produkcyjnych w formie regularnych prostokątów. Przy rozplanowywaniu urządzeń trzeba w miarę możności przewidywać proste przejścia.
Należy unikać ustawiania w środku pól produkcyjnych jakichkolwiek przegród. Wszystkie pomieszczenia oddzielane przegrodami należy umieszczać wzdłuż ścian budynku.
Dla zapewnienia bezpieczeństwa robotników należy ustawiać obrabiarki w taki sposób, aby przylegały one tylnymi stronami lub bokami do poprzecznych dróg przejazdowych. Jeśli nie można zapewnić takiego ustawienia, stanowiska robocze odgradza się od drogi przejazdowej metalową barierą.
Jednocześnie z rozplanowywaniem urządzeń produkcyjnych na planie zaznacza się również urządzenia dźwigowotransportowe (przenośniki, podwieszone tory jednoszynowe, ześlizgi itd.).
Równoległe opracowywanie projektów wszystkich pól produkcyjnych umożliwia znaczne skrócenie czasu projektowania i podniesienie jakości projektów. Wówczas rozplanowanie opracowuje ten sam technolog, który projektował proces technologiczny obróbki części w danym polu.