Do najbardziej typowych operacji kontroli przy obróbce kadłuba zali­czyć należy: 1)sprawdzanie wymiarów otworów cylindrowych, 2)sprawdzenie współosiowości otworów na łożyska główne, 3)sprawdzenie prostopadłości obu powierzchni czołowych kadłuba względem osi otworów na łożyska główne, sprawdzenie odległości pomiędzy osiami otworów na łożyska główne i na wał rozrządu oraz sprawdzenie równoległości tych osi, 4)sprawdzenie prostopadłości osi otworów na łożyska główne względem osi cylindrów, ' 5)sprawdzenie współosiowości gniazd zaworowych względem osi otwo­rów na trzonki zaworów w prowadnikach. Pomiar średnicy otworów cylindrowych, połączony zwykle z podziałem selekcyjnym na grupy, przeprowadza się przy produkcji małoseryjnej za pomocą średnicówki zegarowej, a przy produkcji wielkoseryjnej i maso­wej — za pomocą sprawdzianów pneumatycznych. Przykład takiego sprawdzianu do jednoczesnej kontroli 4 otworów cylindrowych pokazano na rys. 254. Schemat kontroli współosiowości otworów na łożyska główne pokazano na rys. 429a. Współosiowość skrajnych otworów sprawdza się za pomocą tulei nasadzonych na trzpień kontrolny. Odchyłki od współosiowości otwo­ru środkowego określa się na podstawie obserwacji czujnika 1, osadzonego na końcu trzpienia 2, który wskazuje wielkość wychylenia palca dotyko­wego 3, połączonego z nim za pomocą układu dźwigni i drążków. Analo­giczne urządzenie może być stosowane do sprawdzania współosiowości otworów na wałek rozrządu. Kontrola prostopadłości powierzchni czołowych kadłuba względem osi otworów na łożyska główne polega na pomiarze wychyleń czujnika umie­szczonego na trzpieniu osadzonym w otworach na łożyska główne (rys. 429b). Podczas pomiaru trzpień ten obraca się. Odległość L końcówki indy­katora od osi otworu odpowiada podanemu na rysunku wykonawczym promieniowi, na którym powinno być sprawdzane położenie powierzchni czołowej. Kontrolę odległości pomiędzy osiami otworów na łożyska główne i na wał rozrządu oraz sprawdzenie równoległości tych osi można przepro­wadzać za pomocą dwóch trzpieni i nałożonego na jeden z nich czujnika (rys. 429c). Trzpienie wstawia się w otwory na łożyska główne i na wał rozrządu. Odchyłki od równoległości określa się na podstawie różnicy wskazań czujnika osadzanego kolejno na obu końcach górnego trzpienia przy stykaniu się jego końcówek z drugim trzpieniem. Operację kontroli prostopadłości osi otworów na łożyska główne względem osi otworów cylindrowych przeprowadza się w sposób pokazany na rys. 430. W otworach na łożyska umieszcza się trzpień 2. Na tym trzpieniu, za pomocą dwóch pryzm 2, osadza się stojak 3 z dwoma nieruchomymi koń­cówkami 4, 5 i z jedną ruchomą 6. Końcówka 6 połączona jest z czujni­kiem 7 za pomocą drążka znajdującego się wewnątrz stojaka 3 oraz układu dźwigienek. Po dociśnięciu końcówek 4 i 5 do ścianki cylindra obserwuje się wskazania czujnika, następnie stojak obraca się o 180° i przeprowadza taki sam pomiar. Różnica wskazań czujnika przy tych dwóch pomiarach określa wielkość odchyłki od prostopadłości na długości L odpowiadającej odległości od osi otworów na łożyska główne do miejsca styku ruchomej końcówki 6 z gładzią cylindrową. Do kontroli współosiowości gniazd zaworowych względem osi otworów na trzonki zaworów stosuje się przyrząd czujnikowy pokazany na rys. 431. Przyrząd ten ustala się w otworze prowadnika za pomocą trzpieniowego zakończenia 1. Następnie dociska się końcówkę 2 do gniazda i obracając całym przyrządem obserwuje wskazania osadzonego w nim czujnika.