Reklama
A A A

GŁÓWNE POSTACIE PRODUKCJI MASZYN

Odpowiednio do charakteru organizacji pracy odróżniamy na po­szczególnych odcinkach produkcyjnych oddziału mechanicznego trzy główne postacie produkcji: jednostkową (indywidualną), seryjną i ma­sową. Produkcją jednostkową nazywamy taką produkcję, przy której czę­ści obrabia się w małej ilości, przy czym z góry nie przewiduje się powtó­rzenia serii. Produkcją seryjną nazywamy taką produkcję, przy której wiadomo z góry, że seria obrabianych części jednego rodzaju powtórzy się i na da­nym odcinku produkcyjnym przezbraja się obrabiarki po zakończeniu obróbki jednej serii części w celu przystąpienia do obróbki innej serii. Za produkcją masową uważamy taką produkcję, przy której części obrabia się w większej ilości i obrabiarki na danym odcinku produkcyj­nym (wykonując jedne i te same operacje bez przerwy w ciągu dłuższego czasu) nie są przezbrajane dla wykonywania innych operacji przy obróbce tych samych lub innych części. Produkcja wielkoseryjna zbliża się pod względem swoich właściwo­ści do produkcji masowej, a małoseryjna do jednostkowej. W jednym i tym samym oddziale mechanicznym pracę na poszcze­gólnych odcinkach produkcyjnych można organizować wg różnych zasad: na jednych odcinkach wykonuje się produkcję masową, na drugich seryjną. Skomplikowane, ciężkie, pracochłonne części (kadłuby silników, wa­ły korbowe itp.), do których obróbki stosuje się skomplikowane, specjali­zowane obrabiarki, ciężkie i skomplikowane przyrządy, urządzenia trans­portowe typu przenośników rolkowych, podwieszonych itd. — obrabia się zwykle w zakładach przemysłu samochodowego i ciągnikowego na odcinkach produkcyjnych zorganizowanych wg zasady produkcji maso­wej. Nie jest celowe w tych przypadkach przezbrajanie obrabiarek do wykonywania różnych operacji. Drobne, mało pracochłonne części (np. śruby, nakrętki itd.) wykony­wane na obrabiarkach, których przezbrojenie nie zajmuje dużo czasu i nie sprawia większych trudności, obrabia się zwykle wg zasady pro­dukcji seryjnej, w oddzielnych partiach. Dla produkcji masowej charakterystyczne jest ustawienie obrabia­rek zgodnie z procesem technologicznym, „według przepływu", co po­zwala uprościć organizację całości procesu produkcyjnego, a w szczegól­ności umożliwia zorganizowanie transportu części między poszczególnymi operacjami najprostszymi sposobami. Organizacja pracy wg zasady produkcji masowej jest konieczna przy znacznej skali produkcji. Produkcję jednostkową charakteryzują następujące cechy: 1) stosowanie obrabiarek ogólnego przeznaczenia; 2) rzadkie przypadki stosowania specjalnych przyrządów i narzędzi (stosowane tylko w tych przypadkach, kiedy obróbka bez nich byłaby zbyt uciążliwa); 3) stosowanie w szerokim zakresie trasowania; 4) rozstawienie maszyn wg typów i rozmiarów. Produkcję masową charakteryzują następujące cechy: stosowanie w szerokim zakresie wysokowydajnych, specjalizowa­nych i zespołowych obrabiarek określonego przeznaczenia, automatów i linii automatycznych; stosowanie w szerokim zakresie specjalnych przyrządów i narzę­dzi; 3) wyeliminowanie trasowania; 4) ustawienie maszyn zgodnie z przebiegiem procesu technologicznego. Rozstawienie urządzeń w kolejności wykonywanych operacji, zgo­dnie z przebiegiem procesu technologicznego, jest zwykle zewnętrzną oznaką odcinków produkcyjnych, na których wykonuje się produkcję masową. Szczególny rodzaj takiej produkcji — przepływ ciągły — charakte­ryzuje się tym, że czas wykonywania oddzielnych operacji na poszcze­gólnych stanowiskach pracy jest jednakowy lub, jeśli różni się, to w sto­sunku wielokrotnym. Inaczej mówiąc przy przepływie ciągłym czas wykonywania każdej operacji jest równy taktowi obróbki lub stanowi jego -wielokrotność. . Takt jest to iloraz z podzielenia dowolnego okresu czasu przez ilość jednakowych przedmiotów pracy (np. części) produkowanych w tym czasie. gdzie: T — okres czasu; n — ilość jednakowych przedmiotów produko­wanych na linii w czasie T. Przy przepływie ciągłym przekazywanie przedmiotów z jednego miej­sca pracy na drugie odbywa się w sposób ciągły. Przepływ ciągły odbywa się na wszystkich przenośnikach montażowych i na automatycznych li­niach obróbki. W tych przypadkach synchronizacja czasu wykonania po­szczególnych operacji pozwala urzeczywistnić wymuszone przesuwanie przedmiotu produkcji z jednego stanowiska roboczego na drugie i równo­ległe, jednoczesne wykonywanie wszystkich operacji na linii. Przy małej pracochłonności obróbki części lub przy małej skali pro­dukcji często staje się celowe wykonywanie obróbki części seriami lub partiami. W tym przypadku operacje obróbki wszystkich części danej partii wykonuje się po kolei; po wykonaniu jednej operacji na wszystkich częściach całej partii wykonuje się następną operację itd. Przy produkcji przepływowo-masowej, w tych przypadkach gdy czas wykonania operacji nie jest równy taktowi i nie stanowi jego wielokrot­ności, proces obróbki wykonuje się wg systemu równolegle-kolejnej pracy maszyn. Obrabiarki na linii nie są wówczas jednakowo obciążone pod względem czasu pracy wskutek różnej pracochłonności operacji. Część obrabiarek na linii obróbki nie pracuje w ciągu dnia roboczego w spo­sób ciągły, lecz okresowo. Na tych mało obciążonych obrabiarkach wyko­nuje się zwykle operacje mało pracochłonne. Praca takiej linii ma charakter pulsujący. Przed stanowiskami ope­racji mało pracochłonnych części gromadzi się okresowo z góry w obli­czonej ilości. Okresowe wykonywanie mało pracochłonnych operacji wa­runkuje możliwość dalszego przesuwania części zgodnie z przepływem. W produkcji seryjnej stosuje się obróbkę na liniach przemienno-przepływowych. W tym przypadku na linii wykonuje się obróbkę jedna­kowych części w ciągu kilku dni. Po upływie tego czasu linię całkowicie przezbraja się na obróbkę innych części zwykle podobnych do pierwszych pod względem wymiarów, kształtu i charakteru obróbki. System przepływowy organizacji procesu produkcyjnego ma w po­równaniu z innymi formami organizacji produkcji szereg zalet. Dlatego też przepływowe metody pracy znajdują zastosowanie w coraz szerszym zakresie w przemyśle maszynowym, a w stopniu najwyższym — w prze­myśle samochodowym i ciągnikowym.