Dogładzaniem nazywamy specjalny rodzaj obróbki wykonywanej nad­zwyczaj drobnoziarnistymi kamieniami ściernymi (osełkami), przy zło­żonym ruchu roboczym, małej szybkości skrawania i małych naciskach oraz przy zastosowaniu cieczy smaruj ąco-chłodzącej o określonej lep­kości. Kamienie ścierne stosowane do dogładzania mają najczęściej przekrój prostokątny. Niekiedy tylko przy obróbce niedużych powierzchni walco­wych oraz krzywek wałków rozrządu używa się tarcz ściernych. Te ka­mienie lub tarcze wykonuje się z wysokich gatunków karborundu lub bia­łego elektrorundu o ziarnistości 300-t-600 (zazwyczaj 400^f-500), o spoiwie ceramicznym lub rzadziej bakelitowym. Ruch roboczy kamieni względem obrabianego przedmiotu jest wynikiem sumowania się dwóch do sześciu ruchów składowych, z których głównym jest ruch oscylacyjny, skierowany wzdłuż kamieni, o małej amplitudzie wahań od 2 do 5 mm i znacznej częstotliwości (200-f-1200) podwójnych skoków na minutę. Przy dogładzaniu powierzchni walcowych (rys. 227) ruch roboczy składa się zwykle z ruchu obrotowego przedmiotu (szybkość obwodowa od 1 do 20 m/min), ruchów oscylacyjnych kamieni oraz bardzo małego posuwu wzdłużnego (ok. 0,1 mm na 1 obrót przedmiotu). Przy obróbce krótkich powierzchni walcowych (np. czopów wałów korbowych, powierzchni nośnych tłoków) nie stosuje się posuwu wzdłużnego, dobiera­jąc kamienie o długości bliskiej długości obrabianej powierzchni. Nacisk jednostkowy kamieni przy dogładzaniu waha się w granicach 0,05-42,5 kG/cm2; małe naciski odpowiadają dogładzaniu ostatecznemu, a duże wstępnemu. Przy dogładzaniu większości gatunków stali często stosowaną cieczą smarującochłodzącą (którą należy dokładnie filtrować) jest mieszanina 10 części nafty i 1 część ole-ju maszynowego, turbinowego lub wrzecionowego o lepkości 2,6°-r-3,30E5o. Przy dogładzaniu twar­dych stali używa się nie­jednokrotnie jako cieczy chłodząco-smarującej sa­mej nafty, a przy stalach ciągliwych — wody my­dlanej. Dogładzanie zapewnia nadzwyczaj wysoką klasę gładkości obrabianej powierzchni o średniej kwadratowej wysokości chropowatości Hsk = 0,05 u., a nawet Hsk = 0,01 i^, czyli do klasy 14 włącz­nie. Za pomocą dogładzania nie można jednak nadać przedmiotowi do­kładnych wymiarów. Wy­maganą dokładność obrób­ki trzeba uzyskać w czasie operacji poprzedniej, po­zostawiając po szlifowaniu naddatek na dogładzenie 5 -f- 7 u-. W niektórych przypadkach dogładzanie stosuje się bezpośrednio po przeciąganiu lub tocze­niu szybkościowym, a przy bardzo wysokich wymaga­niach odnośnie gładkości — po docieraniu. Dogła­dzanie przedmiotów ze sto­pów aluminiowych prze­prowadza się po dokład­nym ich toczeniu, po któ­rym pozostawia się nad­datek w granicach 204-40 u. (na średnicę). Dzięki małym naciskom, małym prędkościom skrawania, istnieniu oscy­lacyjnych ruchów kamieni ułatwiających ich oczyszczanie się z przyle­piających się wiórów oraz intensywnemu chłodzeniu przy dogładzaniu występuje znikomy wzrost temperatury powierzchni obrabianej, umożli­wiający uzyskanie znikomo małej głębokości warstwy powierzchniowej o zmienionej strukturze. Czas trwania obróbki przy dogładzaniu jest bar­dzo krótki i wynosi najczęściej 10-f-30 sek. Dogładzanie można przeprowadzać na specjalnych dogładzarkach lub na tokarkach i szlifierkach zaopatrzonych w specjalne urządzenia. Dogła-dzarki budowane są albo o przeznaczeniu ogólnym (rys. 228) do obróbki różnych przedmiotów walcowych, albo też o przeznaczeniu specjalnym, np. do dogładzania czopów wałów korbowych, krzywek wałków rozrządu, tłoków itp. Schemat prostego urządzenia umożliwiającego dogładzanie na tokarce przedstawiono na rys. 229. Urządzenie to jest ustawione na su- porcie tokarki i może wraz z nim wykonywać powol­ny prostoliniowo-zwrotny ruch wzdłuż osi obrabia­nego przedmiotu zamoco­wanego w kłach lub u-chwycie. Ruch oscylacyjny nadawany jest odrębnym silnikiem elektrycznym, napędzającym za pomocą przekładni pasowej 1 czo­łową krzywkę 2. Do tej krzywki dociskane jest sprężyną 3 wrzeciono osa­dzone suwliwie w korpusie i zakończone z jednej strony rolką 4, a z dru­giej — dwoma oprawkami z kamieniami ściernymi 5.