Dociski śrubowe
Śruba jest elementem występującym najczęściej w konstrukcji mechanizmów mocujących. Można ją stosować do mocowania bezpośredniego oraz pośredniego przy użyciu płytek dociskowych, zarzutek, podkładek itp. elementów.
Mocowanie bezpośrednie jest wprawdzie najprostsze, należy go jednak unikać, że względu na możliwość uszkodzenia obrobionej powierzchni oraz odkształcenia przedmiotu na skutek dużych nacisków jednostkowych.
Z tych względów zastosowanie tego sposobu należy ograniczyć do mocowania na powierzchniach surowych i to w przypadkach, kiedy nie jest wymagany zbyt duży docisk.
Zamocowanie przedmiotów za pomocą śrub odbywa się najczęściej przy użyciu docisków płytkowych. W normie PN/M-61053 określono trzy odmiany tych docisków (przedstawiono je wraz z przykładami zastosowania na rys. 121); przesuwne z otworem gwintowanym — rys. 121a, prze
suwne z rowkiem — rys. 12lb i skrętne — rys. 121c. Użycie dwóch podkładek: wklęsłej i wypukłej w przypadkach docisku z otworem gwintowanym zapobiega zginaniu lub złamaniu środkowej śruby. Zadaniem sprężyny jest podtrzymanie docisku w czasie, gdy jest on zdjęty z przedmiotu.
Przykład rozwiązania, w którym za pomocą jednej nakrętki uzyskuje się zamocowanie kadłuba silnikowego w dwóch punktach, pokazano na rys. 122.
Często stosowanym rodzajem docisków śrubowych są dociski wahliwe. Na rys. 123 przedstawiono jedną z lepszych konstrukcji tego typu. Do zalet jej należy zaliczyć to, że śruba dociskowa °' jest obracana za pomocą bardzo wygodnej rękojeści oraz że nakrętka tworzy wymienną tulejkę wkręcaną w żeliwny korpus przyrządu.
Poza dociskami płytkowymi i wahliwymi stosowane są również dociski widlaste i korytkowe. Na rys. 124a pokazano przykład zastosowania docisku widlastego, a na rys. 124b, — docisku korytkowego.
Przy mocowaniu za pomocą śrub wygodne jest stosowanie tzw. za-rzutek i podkładek z wycięciem. Mocowanie za pomocą śruby i zarzutki przedstawiono na rys. 125. Mechanizm ten działa w sposób następujący. Po założeniu obrabianego przedmiotu 1 nakładamy płytkę dociskową 2 i przesuwamy zarzutkę 3 pod nakrętkę śruby mocującej 4. Ostateczne zamocowanie odbywa się przez dokręcenie nakrętki kluczem. Po przeprowadzeniu obróbki nakrętkę jedynie luzuje się i po odchyleniu zarzutki można przedmiot zdjąć.
Zamiast zarzutki można stosować podkładkę z wycięciem (rys. 126). Przebieg postępowania jest taki sam z tą tylko różnicą, że po obróbce zamiast odchylenia zarzutki następuje wyjęcie podkładki. Wymiar zewnętrzny nakrętki musi być mniejszy, w przypadku użycia zarzutki, od otworu w płytce dociskowej, a w przypadku użycia podkładki — od średnicy wewnętrznej obrabianego przedmiotu.