Badanie układu zapłonu
Układ zapłonu może być badany za pomocą zestawu diagnostycznego (jak np. pokazany na rys. 12.1), za pomocą różnych przenośnych przyrządów przeznaczonych do poszczególnych elementów układu (jak np. woltoamperomierz, próbnik kondensatorów, przyrząd do kontroli świec zapłonowych itp.) lub za pomocą oscyloskopu. Różnego typu przenośne przyrządy stosowane są głównie w przypadku wymiany lub naprawy poszczególnych elementów układu zapłonu, w celu ich sprawdzenia lub przeprowadzenia regulacji. Do wykrycia niedomagania i przeprowadzenia regulacji na stanowisku diagnostycznym najbardziej celowe jest zastosowanie przyrządu uniwersalnego, jakim jest oscyloskop (rys. 14.1). Na ekranie oscyloskopu można uzyskać podczas pracy silnika obrazy zmian napięcia w uzwojeniach pierwotnym i wtórnym układu zapłonu w funkcji kąta obrotu wał
ka rozdzielacza zapłonu. Pracę układu zapłonu określa się przez porównanie obrazu na ekranie oscyloskopu z obrazem wzorcowym. Za pomocą oscyloskopu można określić:
kąt zwarcia i rozwarcia styków przerywcza dla każdego cylindra;
różnice kątów wyprzedzenia zapłonu w poszczególnych cylindrach;
stan (czystość) styków przerywacza;
stan kondensatora;
stan uzwojenia pierwotnego;
niedomagania uzwojenia pierwotnego;
siłę sprężyny styku ruchomego (młoteczka);
prawidłowość podłączenia biegunów uzwojenia pierwotnego;
stan uzwojenia wtórnego i występowanie zwarć międzyzwojowych;
niedomagania izolacji uzwojenia wtórnego;
maksymalne napięcie wytwarzane przez cewkę zapłonową pod obciążeniem i podczas biegu jałowego;
stan cewki zapłonowej;
niedomagania oporników przeciwzakłócających;
niedomagania świec zapłonowych, izolacji ich przewodów, występowanie zwarć itp.;
mechaniczne uszkodzenie rozdzielacza zapłonu, wielkość luzu między przewodami i końcówkami (nasadkami) świec;
— przerwy oraz nieprawidłowe połączenia w uzwojeniu wtórnym itp. Zasadniczą część oscyloskopu (rys. 14.1) stanowi katodowo-promie-
niowa rurka, w której wytworzone jest podciśnienie. Promień elektronowy wytwarzany przez katodę 1 (podgrzewaną grzejnikiem) przechodzi przez elektrodę sterującą i trafia na ekran luminescencyjny 2. Wiązka elektronowa po drodze odchylana jest w dwóch wzajemnie prostopadłych kierunkach: przez płytki odchylania pionowego 3 i płytki odchylania poziomego 7. Wiązka elektronowa, odchylana przez układ odchylający, wytwarza na ekranie luminescencyjnym ślady widzialne w postaci świecących linii.
Pierwotne lub wtórne napięcie przez wzmacniacz przekazywane jest na płytki odchylania pionowego 3, które odchylają promień elektronowy w kierunku pionowym, zgodnie z nadanym sygnałem. Wskutek odchylenia promienia elektronowego świecący punkt na ekranie luminescencyjnym przesuwa się w kierunku pionowym.
Podczas badania napięcie pierwotne kierowane jest do płytek odchylania pionowego przewodem podłączonym do zacisku przerywacza 4, a napięcie wtórne — przewodami połączonymi z nadajnikiem 5, znajdującym się na głównym przewodzie wysokiego napięcia.
W celu uzyskania wykresu napięcia konieczne jest przesunięcie promienia w kierunku poziomym (tzw. napięcie podstawy czasu) w okresie pełnego cyklu (w silnikach czterosuwowych podczas dwóch obrotów wału korbowego). Aby promień elektronowy przesuwał się w kierunku poziomym ze stałą prędkością, do elektrod płytkowych 7 doprowadzane jest napięcie liniowo wzrastające.
Wykorzystuje się tu zjawisko stroboskopowe polegające na tym, że poruszający się przedmiot, obserwowany w sposób przerywany (nie ciągły), wydaje się nieruchomy. Ponieważ lampa zapala się zawsze w chwili przeskakiwania iskry (tzn. w jednakowych położeniach wału korbowego), znak na obracającym się kole pasowym lub wieńcu koła zamachowego wydaje się nieruchomy.
W celu prawidłowego ustawienia chwili zapłonu należy odbłyśnik skierować na znak chwili zapłonu podczas pracy silnika na biegu jałowym, a następnie obracać rozdzielaczem zapłonu (w lewo lub w prawo) aż- do uzyskania pokrycia się znaku nieruchomego ze znakiem ruchomym chwili zapłonu (rys. 14.2).
Analogicznie sprawdza się działanie regulatorów zapłonu — podciśnieniowego i odśrodkowego. Gdy prędkość obrotowa wału korbowego wzrasta, to działanie regulatora widoczne jest w świetle lampy stroboskopowej jako przesuwający się punkt ruchomy chwili zapłonu w stosunku do punktu nieruchomego. Im większa jest prędkość obrotowa wału korbowego, tym większe powinno być przesunięcie między obu znakami. Instrukcje fabryczne podają określoną wartość przesunięcia przy różnych prędkościach obrotowych silnika.