Stan techniczny układu ha­mulcowego określa się na podstawie prób całego samochodu lub na podstawie prób wykonywanych na stanowiskach badawczych. Aktualnie obowiązujące kryteria oceny skuteczności działania hamulców w pojazdach znajdujących się w eksploatacji określa §173 Kodeksu Drogowego ), natomiast sposoby badania skutecz­ności hamulców określa Instrukcja stanowiąca załącznik do za­rządzenia Ministra Komunikacji i Spraw Wewnętrznych z dnia 10 września 1965 r. Zgodnie z tą instrukcją skuteczność hamul­ców pojazdów sprawdza się mierząc długość drogi hamowania, tzn. mierząc odcinek drogi, którą przebywa pojazd od chwili, gdy kierowca zaczyna działać na mechanizm uruchamiający hamulce, do chwili całkowitego zatrzymania pojazdu. Ponadto Instrukcja dopuszcza zastępczo badania skuteczności hamulców pojazdów polegające na pomiarach siły hamującej oraz opóźnienia hamo­wania. Drogę hamowania mierzy się na prostym odcinku drogi o su­chej, czystej i gładkiej nawierzchni betonowej. Podczas pomiaru ani jedno koło pojazdu nie powinno znaleźć się w pełnym pośliz­gu, a pojazd powinien zachować nadany mu przez kierowcę kie­runek ruchu. Przed próbą należy sprawdzić ciśnienie w ogumie­niu oraz stan ogumienia (stopień zużycia bieżnika nie powinien przekraczać 25%). Pojazd powinien być obciążony całkowicie, z zachowaniem nacisków na osie zgodnych z zaleceniami instruk­cji obsługi. Badania wykonuje się za pomocą urządzeń, umożliwiających pomiar drogi hamowania, prędkości początkowej pojazdu (w chwili rozpoczynania próby), a niekiedy także siły wywieranej na mechanizm uruchamiający hamulce. Drogę i prędkość można rejestrować za pomocą urządzeń samopiszących połączonych z tzw. piątym kołem (rys. 7.33). Urządzenie takie mierzy z dużą dokładnością jednocześnie trzy wielkości: długość przebytej dro- gi, czas oraz prędkość jazdy. Podczas próby koło pomiarowe do­czepione do badanego pojazdu toczy się po nawierzchni drogi i za pośrednictwem giętkiej linki napędza mechanizm rejestru­jący, umieszczony w kabinie kierowcy. Pedał dynamometryczny umocowany na pedale hamulca umożliwia nie tylko pomiar siły wywieranej przez kierowcę, ale również rejestrację początku dro­gi hamowania. W braku tego rodzaju aparatury badawczej do oceny sku­teczności hamulców należy stosować inne urządzenia umożliwia­jące pomiar długości drogi hamowania z dokładnością nie mniej­szą niż ±0,25 m oraz pomiar prędkości początkowej hamowania z dokładnością nie mniejszą niż ± 0,5 km/h. Wspomniana uprzed­nio Instrukcja dopuszcza również wykonanie pomiarów drogi ha­mowania bez użycia specjalnej aparatury badawczej. W takim przypadku niezbędne jest jednak sprawdzenie dokładności wska­zań szybkościomierza pojazdu, zwłaszcza w zakresie odpowiada­jącym początkowej prędkości hamowania, oraz wyznaczenie na jezdni odcinka długości odpowiadającej największej dopuszczal­nej dla danego pojazdu drodze hamowania. Pomiar polega na sprawdzeniu, czy rzeczywista droga hamowania jest krótsza od dopuszczalnej. Opisany sposób oceny hamulców na podstawie pomiaru drogi hamowania pojazdu można zastąpić pomiarem maksymalnego opóźnienia hamowania. Warunki próby pozostają bez zmiany z tą różnicą, że nieistotne jest staranne utrzymanie początkowej prędkości hamowania. Inna jest natomiast aparatura badawcza. Istnieją różnego rodzaju opóźnieniomierze. Do najczęściej spoty­kanych zalicza się opóźnieniomierze bezwładnościowe, np. Freno-test (rys. 7.34). Na rys. 7.35 przedstawiono opóźnieniomierz reje­strujący, który podczas próby wykonuje wykres opóźnienia ha­mowania w funkcji czasu. Stan techniczny hamulców można również sprawdzać na spe­cjalnych stanowiskach badawczych. Urządzenia takie umożliwiają jednoczesny pomiar sił hamowania kół jednej osi. Rolki, na któ­rych spoczywają koła badanej osi, napędzane są przez wahliwie zamocowane silniki elektryczne. Zahamowanie kół powoduje wy­chylenie korpusu silnika o pewien kąt proporcjonalny do siły hamowania. Wynik pomiaru odczytuje się na specjalnie wyska-lowanych dynamometrach połączonych z kadłubami silników. Stanowisko takie przedstawiono na rys. 7.36. Na rys. 7.37 przedstawiono podobne stanowisko, Brekon fir­my Hofmann, wyposażone w pedałek — czujnik siły, jaką wy­wiera kierowca na pedał hamulca. Na stanowisku tym zamiast dynamometrów zainstalowano rejestratory, umożliwiające bezpo­średni zapis charakterystyki siły hamowania (na każdym z kół) w funkcji nacisku na pedał hamulca. Charakterystyki takie (rys. 7.38) umożliwiają wnikliwszą ocenę stanu technicznego hamul­ców badanego pojazdu.