Wiercenie małych otworów i frezowanie przecięć
Małe otwory wierci się w tłokach:
a)w rowkach pierścieni zgarniających;
b)w specjalnych rowkach odoliwiających;
c)w nadlewkach tłoków z pływającymi sworzniami (otwory skośne i pionowe);
d)na płaszczach tłoków jako otwory pomocnicze umieszczone na końcach poziomych, pionowych i skośnych przecięć płaszcza (rys. 186, 187).
Do wiercenia tych otworów stosuje się wiertarki zespołowe małej mocy. Obrabiarki te składają się zwykle z podstawy, na której montuje się przyrządy ustawcze i mocujące, i szeregu odpowiednio rozłożonych wrzecienników wiertarskich z własnymi silnikami elektrycznymi i mechanizmami posuwów (głowice mechaniczne, pneumatyczne i. hydrauliczne).
Promieniowo rozłożone otwory odoliwiające wierci się najczęściej niezależnie od innych otworów przy pomocy promieniowo rozłożonych na stole obrabiarki wrzecion wiertarskich. W zależności od skali produkcji otwory te wierci się albo wszystkie jednocześnie, albo stosuje się kilka zabiegów. W tym ostatnim przypadku obrabiarka ma mniejszą liczbę wrzecion i stół obrotowy. Wiercenie w nadlewkach otworów skośnych stanowi zwykle operację wyodrębnioną, wykonywaną na podobnych obrabiarkach zespołowych.
Przy omawianych operacjach tłok ustawia się wg baz pomocniczych — pasa płaszcza i jego czoła — z kątowym ustaleniem części wg otworu na sworzeń tłokowy.
Pionowo rozłożone otwory w nadlewkach tłoków wierci się przeważnie na zwykłych wiertarkach pionowych, wyposażonych w głowice dwuwrzecionowe. Tłok bazuje się według zewnętrznej powierzchni cylindrycznej; położenie kątowe ustala się według otworu na sworzeń. Tłok mocuje się przez dociśnięcie denka do oporowej płyty przyrządu.
W analogiczny sposób na małych wiertarkach zespołowych wierci się otwory pomocnicze na końcach przecięć w płaszczach tłoków aluminiowych. Operacje te wykonuje się po wygładzającej obróbce tokarskiej.
Przecięcia w tłokach aluminiowych frezuje się albo na frezarkach uniwersalnych wyposażonych do tej operacji w szybko uruchamiane przyrządy i odpowiednie frezy tarczowe, lub na specjalizowanych zespołowych obrabiarkach kombinowanych. W tym ostatnim przypadku łączy się w jednej operacji wiercenie otworów pomocniczych do przecięć i frezowanie samych przecięć. Obrabiarkę wyposaża się w okrągły wielopozycyjny stół podziałowy z przyrządami mocującymi (liczba przyrządów jest większa o jeden od liczby wykonywanych zabiegów). Na obwodzie stołu rozmieszcza się promieniowo wrzecienniki wiertarskie i frezarskie wykonujące obróbkę tłoka równolegle, w kolejnych operacjach. Jako przykład maszyny do takiego wykonywania operacji służy zespołowa pięciopozycyjna obrabiarka do wiercenia i frezowania z poziomym rozłożeniem wrzecion. Na tej obrabiarce wierci się sześć otworów pomocniczych i wykonuje dwa skośne i jedno poziome przecięcie. Obrabiarka pracuje wg następującego cyklu:
I pozycja — zdjęcie części gotowej i ustawienie nowej; II pozycja — wiercenie czterech otworów o średnicy 5 mm w płaszczu i dwóch otworów we wgłębieniach płaszcza o tej samej średnicy;
III pozycja — frezowanie pierwszego skośnego przecięcia o szerokości 1,5 mm w płaszczu między otworami o średnicy 5 mm;
IV pozycja — frezowanie przecięcia poziomego o szerokości 2,5 mm między dwoma otworami o średnicy 5 mm w piątym rowku na pierścień tłokowy;
V pozycja — frezowanie drugiego skośnego przecięcia w płaszczu tłoka o szerokości 1,5 mm między dwoma otworami o średnicy 5 mm.
Obrabiarka pracuje z dużą wydajnością według cyklu półautomatycznego przy wykorzystaniu czasu maszynowego na ustawienie i zdejmowanie części. Schemat pracy podobnej obrabiarki zespołowej przedstawiono na rys. 205.
Często frezarki uniwersalne przystosowuje się do wykonywania omawianych operacji, wyposażając je w głowice dwuwrzecionowe do jedno
czesnego frezowania dwóch przecięć. Na rys. 206 przedstawiono układ części roboczej frezarki pionowej typu 612, wyposażonej w stół obracający się w sposób ciągły i głowicę dwuwrzecionową do jednoczesnego frezowania dwóch poziomych przecięć w tłoku.
Układ części roboczej frezarki typu 680 z automatycznym zaciskiem krzywkowym do frezowania skośnego przecięcia w tłoku przedstawiono na rys. 207.