Technicznoekonomiczne wskaźniki procesu technologicznego
Przy wyborze najbardziej racjonalnych wariantów procesów technologicznych obróbki lub montażu, oprócz analizy kosztów własnych przeprowadza się również analizę różnych wskaźników technicznoekonomicznych. Wskaźniki te zebrane z szeregu zakładów i ich oddziałów dają obraz stopnia mechanizacji i automatyzacji wytwórni, stopnia wykorzystania środków produkcji, poziomu technicznego personelu itp.
Jednym z takich wskaźników jest stosunek czasu głównego ta do czasu przypadającego na jednostkę produkcji t,, czyli współczynnik stopnia mechanizacji procesu obróbki, zwany też współczynnikiem czasu głównego. Według danych opublikowanych przez prof. M. Jegorowa współczynnik ten powinien przeciętnie wynosić w warunkach produkcji seryjnej co najmniej 0,6, a dla produkcji masowej potokowej — co najmniej 0,7. Charakteryzując dany proces technologiczny za pomocą współczynnika stopnia mechanizacji należy jednak uwzględniać właściwości operacji, a w szczególności wymiary przedmiotu i stopień zaopatrzenia w przyrządy i uchwyty. Ze wzrostem wymiarów obrabianego przedmiotu oraz stopnia zaopatrzenia w przyrządy i uchwyty maleje udział czasu pomocniczego w ogólnym czasie obróbki.
Spośród wskaźników charakteryzujących stopień wykorzystania środków produkcji, poza omówionym w rozdziale III współczynnikiem obciążenia obrabiarki, wymienić należy współczynnik wykorzystania materiału, określany stosunkiem ciężaru gotowego przedmiotu do ciężaru półfabrykatu. Współczynnik ten, charakteryzujący dokładność półfabrykatów, waha się w bardzo szerokich granicach. Na przykład w produkcji masowej przy użyciu odlewów pod ciśnieniem może on być równy nawet 0,9840,99, natomiast w przypadku produkcji małoseryjnej dla racjonalnie zaprojektowanego procesu technologicznego może on wynosić tylko 0,65. Wysoki współczynnik wykorzystania materiału świadczy o małej pracochłonności procesu obróbki.
Wskaźnikiem poziomu technicznego personelu zakładu, a jednocześnie wskaźnikiem prawidłowości opracowania procesu technicznego, jest procent braków w danym oddziale lub całym zakładzie.