Obsługa układu zasilania silników z zapłonem samoczynnym
W układach zasilania silników z zapłonem samoczynnym obsługą objęte są następujące zespoły:
zbiornik paliwa i przewody,
filtry paliwa,
pompa zasilająca,
pompa wtryskowa,
wtryskiwacze.
Obsługa zbiorników paliwa samochodów z silnikami o zapłonie samoczynnym jest podobna do obsługi zbiorników paliwa samochodów z silnikami gaźnikowymi. W przypadku tych silników nie wolno jednak dopuścić, aby poziom paliwa w zbiorniku spadł poniżej określonego minimum. Mogłoby to bowiem spowodować zassanie przez pompę paliwową powietrza, co w silnikach z zapłonem samoczynnym jest przyczyną dość częstej niesprawności — zapowietrzenia instalacji. Na skutek zapowietrzenia w układzie wysokiego ciśnienia powstaje ściśliwa poduszka powietrzna, która sprawia, że skok tłoczka w pompie wtryskowej wywołuje za mały przyrost ciśnienia paliwa, a co za tym idzie, zmniejszenie lub całkowity zanik dopływu paliwa do cylindra. Likwidowanie tej niesprawności — odpowietrzanie — polega na usuwaniu z poszczególnych odcinków układu zasilania oleju napędowego zawierającego pęcherze powietrza. Wykonuje się to odkręcając śruby odpowietrzające (najpierw w filtrze, a po jego odpowietrzeniu w pompie wtryskowej) i pompując paliwo pompką ręczną. Z chwilą gdy z otworu odpowietrzającego zaczyna wypływać czyste paliwo, zakręca się go i przystępuje do odpowietrzania dalszego odcinka. Odpowietrzanie wtryskiwaczy wykonuje się po usunięciu powietrza z pozostałej części układu zasilania, napędzając poszczególne sekcje tłoczące przez obracanie wału korbowego rozrusznikiem.
Obsługa przewodów paliwowych sprowadza się do kontroli ich szczelności. Wszelkie uszkodzenia przewodów (zwłaszcza przewodów wysokiego ciśnienia), jak pęknięcia, zgniecenia lub uszkodzenia stożkowej części uszczelniającej usuwa się wymieniając przewód na nowy.
Obsługa filtrówpaliwa polega na okresowym ich oczyszczaniu albo na wymianie wkładów filtrujących. W tym celu należy odkręcić korek spustowy w kadłubie filtru i spuścić paliwo. Następnie wyjmuje się osadnik filtru i wkład filtrujący. Wnętrze kadłuba (osadnika) filtru należy dokładnie oczyścić i osuszyć. Wkłady filtrów zgrubnego oczyszczania przemywa się w czystej nafcie świetlnej lub benzynie. Wkładów filtrów dokładnego oczyszczania najczęściej nie czyści się, lecz wymienia na nowe. Wkłady z nici bawełnianych można czyścić przez usunięcie zewnętrznej, zanieczyszczonej warstwy nici, umycie wkładu w benzynie lub wodnym roztworze sody kaustycznej (lO-j-15%) w temperaturze 70-r-90°C, przepłukanie w gorącej wodzie, a następnie osuszenie sprężonym powietrzem, które powinno przepływać w kierunku przeciwnym kierunkowi przepływu paliwa przez wkład. Na oczyszczony wkład należy nawinąć nową warstwę nici (na miejsce usuniętych — zanieczyszczonych). Po złożeniu filtru należy sprawdzić jego szczelność.
Niedomagania pomp zasilających polegają najczęściej na zmniejszeniu się ich wydajności, co pociąga za sobą spadek mocy silnika. Przyczynami tych niedomagań są różnego rodzaju usterki, kwalifikujące pompę do naprawy. W ramach obsługi technicznej należy dbać o szczelność pompy i dochodzących do niej przewodów oraz okresowo sprawdzać jej wydajność, wytwarzane przez nią ciśnienie i podciśnienie.
Obsługę pompy wtryskowej można podzielić na stałą i okresową. Do obsługi stałej należy: przestrzeganie czystości paliwa, niedopuszczanie do zapowietrzenia się pompy (a w razie potrzeby odpowietrzanie jej), natychmiastowe usuwanie (w miarę możliwości) pojawiających się przecieków paliwa oraz kontrolowanie poziomu oleju w kadłubie pompy i regulatora.
Do czynności obsługi okresowej należy: smarowanie urządzenia do zmiany kąta wyprzedzenia wtrysku, zmiana oleju w kadłubie pompy i regulatora oraz sprawdzanie na specjalnym stanowisku pracy pompy i regulatora prędkości obrotowej, połączone z regulacją. Pompa wtryskowa jest urządzeniem precyzyjnym, dlatego jej sprawdzaniem i regulacją zajmuje się specjalnie wyszkolony personel. Sprawdzenie pracy pompy obejmuje: sprawdzenie równomierności dawkowania paliwa przez poszczególne sekcje, sprawdzenie szczelności zespołów tłoczek-cylinderek, sprawdzenie szczelności zaworka tłoczącego, sprawdzenie prawidłowości ustawienia początku wtryskiwania paliwa. Częstotliwość wykonywania poszczególnych zabiegów obsługi okresowej podana jest w instrukcji każdego samochodu.
Obsługa wtryskiwaczy w normalnej eksploatacji obejmuje: kontrolę regularnej pracy, usuwanie zauważonych nieszczelności połączeń, kontrolę zabarwienia gazów spalinowych (czarne zabarwienie spalin oznacza najczęściej niewłaściwą pracę wtryskiwaczy).
Objawami nieprawidłowej pracy wtryskiwaczy są: przegrzewanie się silnika, spadek mocy, wzrost zużycia paliwa i nadmierne dymienie. Stwierdzenie wymienionych objawów świadczy o wadliwej pracy jednego lub kilku wtryskiwaczy. W celu stwierdzenia, który z wtryskiwaczy jest niesprawny, należy kolejno odłączać przewody paliwowe od poszczególnych wtryskiwaczy i obserwować pracę silnika (przy prędkości obrotowej biegu jałowego) oraz pracę wymontowanego wtryskiwacza.
Do obsługi okresowej należy kontrola pracy wtryskiwaczy na specjalnym stanowisku badawczym, wyposażonym w pompę kontrolną. Kontrola ta obejmuje: ciśnienie wtrysku, kształt strugi, kąt rozpylenia strugi oraz ewentualne sączenie się paliwa. Przed wmontowaniem do stanowiska wtryskiwacze należy oczyścić.
Urządzenia i stanowiska do kontroli pracy i regulacji pomp wtryskowych i wtryskiwaczy stanowią wyposażenie specjalistycznych komórek w stacjach obsługi i zakładach naprawczych. Urządzenia te są obsługiwane przez specjalnie przeszkolony personel. Zostaną one omówione w dalszej części książki.
Montując do silnika pompę wtryskową po badaniach na stanowisku należy prawidłowo wyregulować początek wtrysku paliwa. W tym celu w miejsce jednego z wtryskiwaczy wkręca się próbnik ze szklaną rurką, umożliwiającą obserwację pompowanego paliwa. Posługując się znakami na kole zamachowym silnika lub specjalną tarczą z podziałką, zakładaną na wał korbowy silnika, ustala się kąt początku wtrysku — w sposób analogiczny jak kąt wyprzedzenia zapłonu w silnikach z zapłonem iskrowym. Regulacja kąta wtrysku, w celu ustawienia takiej jego wartości, jaka podana jest w instrukcji fabrycznej, polega'na odpowiednim obracaniu względem siebie elementów sprzęgła na wałku napędowym pompy wtryskowej.