Nadwozia autobusów
Autobusy są to pojazdy samochodowe
Przeznaczone do przewozu więcej niż
ciążenia mechanizmów jezdnych, nośnych i układu napędowego podwozia autobusów są konstrukcyjnie zbliżone do podwozi samochodów ciężarowych. Niekiedy autobusy są nawet budowane na podwoziach samochodów ciężarowych, bądź z wykorzystaniem ich elementów.
Nadwozia autobusów, podobnie jak nadwozia samochodów osobowych, konstruowane są z myślą o zapewnieniu maksymalnej wygody jazdy pasażerom i kierowcy. Dotyczy to zwłaszcza wyposażenia wnętrza, jego rozplanowania, wentylacji, klimatyzacji itp.
Szczegóły konstrukcji nadwozia autobusu zależą od jego przeznaczenia. Inaczej rozplanowuje się i wyposaża autobusy przeznaczone do komunikacji miejskiej, a inaczej autobusy dalekobieżne — przeznaczone do komunikacji międzymiastowej oraz turystyczne.
Autobusy miejskie, służące do przewozu dużej liczby osób na stosunkowo krótkich trasach, muszą mieć szerokie drzwi — osobne dla wsiadających i wysiadających — szerokie i wygodne przejścia między siedzeniami oraz dużo miejsc stojących. Natomiast liczba miejsc siedzących może być nieduża, a fotele nie muszą być specjalnie komfortowo wykonane. Ze względu na warunki ruchu miejskiego, w jakich autobusy te mają być użytkowane, muszą one odznaczać się dużą zwrotnością i zdolnością do przyspieszania, natomiast ich szybkość maksymalna nie musi być zbyt duża. Aby spełnić warunek dużej pojemności, z jednoczesnym zachowaniem dobrej zwrotności, niektóre wytwórnie produkują miejskie autobusy członowe, z kierowanymi dwiema osiami — przednią i tylną — lub piętrowe. Na rys 24.1 przedstawiono trzy rodzaje autobusów miejskich — zwykły (tzw. trambus), członowy i piętrowy.
Autobusy komunikacji międzymiastowej mają najczęściej tylko jedne, otwierane na zewnątrz drzwi, duże bagażniki, jak największą liczbę możliwie wygodnych foteli. Dla lepszego wykorzystania miejsca w niektórych autobusach montuje się nawet rozkładane siedzenia (tzw. straponteny) w przejściu między fotelami. Miejsc stojących w tych autobusach w ogóle nie przewiduje się. Na rys. 24.2 przedstawiono rozmieszczenie foteli w autobusie miejskim i międzymiastowym.
Wyższe wymagania dotyczące komfortu jazdy autobusami przeznaczonymi do komunikacji międzymiastowej spowodowane są znacznie dłuższym przeciętnym czasem jazdy pasażerów. Ze względu na szosowe warunki jazdy autobusy te muszą być szybkie, natomiast ich zwromość nie jest sprawą pierwszoplanową. Dlatego nawet duże autobusy międzymiastowe wykonuje się jako jednoczłonowe. Widok zewnętrzny takiego autobusu przedstawiono na rys. 24.3.
Autobusy turystyczne mają bardzo wygodne luksusowe sie
dzenia, często z oparciami wyposażonymi w podglówki i z regulacją kąta pochylenia, oraz oszklone boczne części dachu w celu polepszenia widoczności z wnętrza nadwozia. O ile w autobusach miejskich dopuszcza się ustawianie niektórych foteli tyłem lub bokiem do kierunku jazdy, w autobusach komunikacji międzymiastowej i turystycznych wszystkie fotele z reguły ustawione są przodem do kierunku jazdy.
Nadwozia autobusów mają przeważnie konstrukcję szkieletową wykonywaną z cienkościennych kształtowników (rys. 24.4). Blachy poszycia zewnętrznego spawa się bądź nituje. Elementy nadwozia wykonuje się ze stopów lekkich lub stali.
Komfort jazdy w dużym stopniu zależy od sposobu ogrzewania i wentylacji lub klimatyzacji wnętrza autobusu. Ze względu na dużą pojemność autobusów rozwiązanie tego zagadnienia jest znacznie trudniejsze niż w przypadku samochodów osobowych. Spośród wielu stosowanych systemów (ogrzewanie wodą chłodzącą silnik, ogrzewanie spalinami itp.) najbardziej rozpowszechnione są urządzenia ogrzewcze podgrzewające powietrze, zasilane z odrębnego zbiornika paliwa. Jedno z rozwiązań takiego urządzenia przedstawiono na rys. 24.5.