CIĘCIE PÓŁFABRYKATÓW
Materiały walcowane są dostarczane w prętach o długości od 4 do 9 m.
Pręty zależnie od potrzeby prostuje się i tnie na odcinki odpowiadające długości wykonywanych z nich części z uwzględnieniem naddatku na czołach, który zależy od wymiarów półfabrykatu, dokładności cięcia wg wymiaru wzdłużnego, jakości powierzchni przekroju i odchyleń od prostopadłości płaszczyzn przekroju względem osi półfabrykatu.
W razie skośnego przecinania należy zwiększać naddatki na dalszą obróbkę; ponadto w tym przypadku zostaje obniżona dokładność nakieł-kowania. Wielkość naddatku na planowanie jednego końca wynosi 1—3 mm.
Przed obróbką na rewolwerówkach i automatach pręty tnie się na odcinki o długości 3—4 m, przy czym wymiar ten powinien być wielokrotnością długości wytwarzanych części (z uwzględnieniem szerokości przecięcia i naddatku na zamocowanie w uchwycie rozprężnym lub samo-centrującym wynoszącego 30—40 mm na każdy pręt). Niespełnianie tego warunku powoduje marnotrawstwo materiału.
Końce prętów po ucięciu wykańcza się, tj. usuwa się z nich zadziory i lekko przytępia w celu ułatwienia zakładania do maszyny i zmniejszenia możliwości zacinania się w czasie pracy.
Materiał można pociąć dwoma różnymi sposobami: przy pierwszym sposobie przecinany materiał jest nieruchomy, a narzędzie tnące porusza się, przy drugim sposobie przecinany materiał obraca się, a narzędziu nadaje się tylko posuw.
Według pierwszego sposobu pracują piły tarczowe, ramowe, taśmowe, ścierne, elektryczne itp.
Według drugiego sposobu pracują tokarki-przecinarki i automaty. Sposób ten zapewnia uzyskanie dobrej jakości powierzchni czół półfabrykatu i prostopadłości czół względem osi. Dlatego w większości przypadków przy dalszej obróbce części nie zachodzi potrzeba dodatkowego planowania czół. Dodatkową zaletę stanowią tanie narzędzia (noże przecinaki).
Na piłach ramowych przecina się materiał za pomocą piłek do metali zamocowanych w ramie, której nadaje się ruch postępowo-zwrotny wzdłuż pochyłych prowadnic.
Ramę z piłką napędza silnik elektryczny za pośrednictwem mechanizmu korbowego.
Prowadnice są przymocowane przegubowo do kadłuba maszyny. Taki układ pozwala na odchylanie piłki i doprowadzanie jej do zetknięcia z przecinanym materiałem przez obrót prowadnic oraz nadawanie narzędziu posuwu w celu wcinania się w materiał podczas pracy.
Przecinany materiał mocuje się nieruchomo w specjalnych szczękach przy miejscu przecinania, a tylny koniec materiału podtrzymuje się na stojaku.
Zaletą pił ramowych jest ich prosta budowa, niski koszt maszyny i mała szerokość przecięcia (1,5-4-2 mm). Na maszynach tych można ciąć materiał o różnych przekrojach i dowolnej długości.
Wadą tych maszyn jest ich mała wydajność oraz możliwość skośnego przecinania.
Piły ramowe stosuje się w produkcji jednostkowej i małoseryjnej.
Członem roboczym piły taśmowej jest taśma obiegowa opasująca dwa obracające się koła. Wydajność pił taśmowych jest prawie dwa razy większa niż pił ramowych, ponieważ nie muszą one wykonywać powrotnego ruchu jałowego. Szerokość przecięcia jest niewielka (l-f-1,5 mm). Dlatego obrabiarki te znalazły szerokie zastosowanie w produkcji masowej i wielkoseryjnej, zwłaszcza do cięcia metali nieżelaznych, obcinania nadlewów itp. Wadą ich jest szybkie zużywanie się taśmy oraz urywanie się przy pracy.
Piły taśmowe bywają pochyłe i pionowe. Piły pochyłe pracują przy nieruchomo zamocowanym materiale i przesuwającej się taśmie. W piłach pionowych taśma poruszą się w jednej płaszczyźnie, a materiał jest dosu-wany do taśmy przez przemieszczanie ręczne na stole. Piły pionowe są stosowane w fabrykach samochodów i ciągników zwykle do robót lekkich, np. do przecinania cienkościennych przewodów olejowych i benzynowych.
Piły tarczowe są najbardziej rozpowszechnionymi maszynami do przecinania w zakładach przemysłu maszynowego dzięki ich stosunkowo wysokiej wydajności.
Na rys. 42 pokazano taką piłę. Narzędziem przecinającym na tej maszynie jest tarcza uzębiona o średnicy 660 lub 710 mm. Tarcza uzębiona jest napędzana silnikiem elektrycznym za pośrednictwem skrzyni biegów.
Posuw tarczy jest hydrauliczny. Materiał przecinany jest układany na pryzmach w pęczkach i zaciskany hydraulicznie.
Wadę tych obrabiarek stanowi znaczna szerokość przecięcia (6-6,5 mm) i otrzymywanie nierównych powierzchni czół.
Przecinanie (a raczej odrąbywanie) materiału na prasach jest bardziej wydajne w porównaniu z pozostałymi sposobami, jednakże zwykle sprawia trudności oddziałom obróbki mechanicznej, ponieważ na końcach odrąbanych części występuje zgniot. Sposób ten jest szeroko stosowany w kuźniach do cięcia półfabrykatów przed kuciem w foremnikach.
Stale zahartowane i narzędziowe przecina się ściernicami tarczowymi.
Oprócz omówionych, mechanicznych sposobów cięcia, w niektórych przypadkach stosuje się metodę elektrotermiczną (lub jak ją często nazywa się „elektrocierną") oraz metodę anodowo-mechaniczną. Metody te omówiono w rozdziale I.
Przecinanie mechaniczne półfabrykatów wg drugiego sposobu, tj. przy obracającym się półfabrykacie, wykonuje się na tokarkach-przecinarkach.
Przecinarki bywają zwykłe i automatyczne, jedno- i wielowrzecionowe, z jednym lub dwoma suportami. Przy dwóch suportach tylnym i przednim noże dla zwiększenia wydajności mogą pracować jednocześnie. W przypadkach gdy odcięty półfabrykat powinien mieć na czołach ścięte krawędzie, jeden nóż planuje i załamuje krawędzie, a drugi tylko przecina.
Szczególnie wydajne są przecinarki przy cięciu rur, ponieważ w tym przypadku głębokość cięcia jest równa grubości ścianki rury.
Tokarki-przecinarki automatyczne stosuje się np. przy cięciu półfabrykatów na pierścienie tłokowe i inne podobne części.
Wadą tych automatów jest ograniczony zakres średnic i długości przecinanego półfabrykatu oraz większa niż przy piłach taśmowych szerokość przecięcia (3—5 mm).