Zasady projektowania oddziałów mechanicznych
Projektowanie, budowę i modernizację przemysłu maszynowego w ZSRR przeprowadza się w oparciu o prawo planowego (proporcjonalnego) rozwoju gospodarki narodowej.
Przy opracowywaniu projektu przedsiębiorstwa w Związku Radzieckim określa się jego organizację i profil produkcyjny, technologię i wyposażenie techniczne, przy czym projekt dotyczy konkretnego przedsiębiorstwa, którego budowę przewidziano w planach gospodarczych.
W przemyśle kapitalistycznym, przy prywatnej własności środków produkcji, projektowanie i budowanie nowych przedsiębiorstw oraz modernizacja istniejących jest przeprowadzana indywidualnie przez poszczególnych kapitalistów. Budowa nowych i modernizacja starych zakładów przemysłowych nie przynosi korzyści całemu społeczeństwu, lecz służy interesom ich właścicieli, dążących do zapewnienia sobie największych zysków przy maksymalnej eksploatacji robotników.
Kapitalistyczny system gospodarczy z jego anarchią i konkurencją zmusza poszczególnych przedsiębiorców do ukrywania mocy produkcyjnej i struktury organizacyjnej przedsiębiorstw, jak i samej technologii produkcji. Dlatego w krajach kapitalistycznych projektowanie przedsiębiorstw nie jest oparte na jednolitych naukowo uzasadnionych podstawach; przedsiębiorstwa różnią się znacznie między sobą pod względem struktury, wyposażenia technicznego i metod produkcji.
Inaczej jest w Związku Radzieckim. Po Wielkiej Socjalistycznej Rewolucji Październikowej wszystkie środki produkcji przeszły na własność społeczną. Od tej pory przemysł radziecki rozwija się zgodnie z obiektywnymi, ekonomicznymi prawami socjalizmu.
Planowy rozwój przemysłu maszynowego, szeroka wymiana przodujących doświadczeń między przedsiębiorstwami i osiągnięcia radzieckiej techniki umożliwiły oparcie projektowania i organizacji zakładów wytwarzania maszyn na podstawach naukowych.
Partia komunistyczna i rząd radziecki, kierując rozwojem całej gospodarki narodowej, zwracają szczególną uwagę na budowę i organizację przedsiębiorstw przemysłowych.
Dla rozwiązywania wszystkich zagadnień dotyczących projektowania przedsiębiorstw wytwarzających maszyny w oparciu o nowoczesną technikę zorganizowano branżowe instytuty projektowe jak Giproawtotraktoroprom, Giprotiażmasz ) i inne.
W zakres działalności instytutów projektowych wchodzi badanie i opracowanie najracjonalniejszej struktury przedsiębiorstw dla różnych gałęzi przemysłu oraz ich projektowanie.
Ponadto zorganizowano specjalizowane biura projektowe (Promstrojprojekt, Sojuzprommiechanizacja i inne), które na podstawie wytycznych branżowych instytutów projektowych opracowują poszczególne części projektów, jak na przykład: budowlaną, sanitarnotechniczną, transportową itp., oraz rozpowszechniają doświadczenia i opracowują typowe rozwiązania, wspólne dla różnych gałęzi przemysłu.
W okresie planów pięcioletnich, dzięki niespotykanemu w historii rozmachowi i tempu budownictwa, przy opanowaniu istniejących i dalszym olbrzymim rozwoju różnorodnych przedsiębiorstw przemysłowych, przemysł radziecki i branżowe instytuty projektowe zdobyły ogromne doświadczenie, co umożliwiło opracowanie jednolitego systemu projektowania zakładów, zatwierdzonego przez rząd. Określono w nim konieczne prace projektowe, kolejność ich wykonywania oraz ważniejsze technicznoekonomiczne wskaźniki i normatywy, obowiązujące przy wykonywaniu wszystkich prac projektowych.
System projektowania stosowany w Związku Radzieckim wykazuje następujące zalety. Przedsiębiorstwa wytwarzające maszyny są organizowane na podstawie planowego rozwoju wszystkich gałęzi przemysłu, stwarzając dla każdego przedsiębiorstwa najbardziej sprzyjające warunki specjalizacji i rozwoju technicznego. Przedsiębiorstwa radzieckie buduje się w oparciu o przodującą technikę, stosując jednolite dla danej gałęzi przemysłu normatywy. Całość projektowania ześrodkowano w państwowych instytucjach projektowych, zdolnych do wszechstronnego opracowania wszystkich zagadnień budownictwa i organizacji przedsiębiorstw.
Radzieckie instytuty projektowe i poszczególni uczeni opracowali podstawowe zagadnienia z zakresu projektowania przedsiębiorstw budowy maszyn i ich racjonalnej struktury produkcyjnej.
W dyrektywach XIX Zjazdu Partii w sprawie pięcioletniego planu rozwoju gospodarki ZSRR w latach 1951 r 1955 przewidziano duże tempo rozwoju budownictwa maszynowego jako podstawy dalszego znacznego postępu technicznego we wszystkich gałęziach gospodarki narodowej. Wzrost produkcji w zakładach budowy maszyn i obróbki metali ma być w przybliżeniu w ciągu pięciolecia dwukrotny.
Dla osiągnięcia wyznaczonego przez plan pięcioletni wzrostu produkcji przewidziano mniej więcej dwukrotne zwiększenie nakładów we wszystkich gałęziach przemysłu ZSRR w latach 1951 1955 w porównaniu z 1946 T 1950 r. Jednocześnie z uruchomieniem nowych przedsiębiorstw, w oparciu o najnowsze osiągnięcia nauki i techniki, zwiększa się zdolność produkcyjną istniejących przedsiębiorstw przez ich modernizację, instalowanie nowych urządzeń, mechanizację i intensyfikację produkcji oraz usprawnienie procesów technologicznych.
XIX Zjazd Partii w dyrektywach planu pięcioletniego postawił następujące zadania:
*) Główny Instytut Projektowania Przemysłu Samochodowego i Ciągnikowego, Główny Instytut Projektowania Maszyn Ciężkich.
„Zapewnić dalszą, znaczną oszczędność, rezerw materiałowych poprzez likwidację nadmiernego zużycia materiałów i urządzeń, wzmocnienie walki z brakami, wprowadzenie bardziej ekonomicznych materiałów, szerokie stosowanie pełnowartościowych materiałów zastępczych i postępowej technologii produkcji".
Wykonanie tych zadań wymaga dalszej poprawy jakości opracowywanych projektów przedsiębiorstw i zobowiązuje jednocześnie projektantów do oszczędnego projektowania dla zapewnienia jak największej obniżki kosztów budownictwa i kosztów własnych produkcji projektowanego przedsiębiorstwa.