Wytaczanie i rozwiercanie tulei cylindrowych
Wytaczanie tulei cylindrowych należy do operacji bardzo pracochłonnych, toteż stosuje się do tego specjalne obrabiarki, pomimo ich stosunkowo wysokiego kosztu.
W produkcji wielkoseryjnej i masowej do wytaczania zgrubnego tulei cylindrowych używa się ciężkich wielowrzecionowych obrabiarek pionowych zaopatrzonych w głowice wielonożowe, przy czym noże te zaopatrzone są zwykle w nakładki ze spiekanych węglików. Jeżeli wytaczanie zgrubne stanowi pierwszą operację, tuleję ustala się na powierzchniach zewnętrznych za pomocą pryzm, jeżeli natomiast odbywa się ono po uprzednim toczeniu powierzchni zewnętrznych, tuleję zamocowuje się dociskając ją na powierzchniach czołowych i ustalając na zewnętrznej powierzchni obrobionej.
Przy produkcji masowej do zgrubnego wytaczania stosuje się niekiedy wielowrzecionowe, pionowe półautomaty uchwytowe (rys. 406), przy czym wytaczanie wykonuje się odcinkami w poszczególnych pozycjach.
Wytaczanie wygładzające mokrych tulei najczęściej przeprowadza się na pionowych, wielowrzecionowych obrabiarkach do bardzo dokładnego toczenia przy użyciu pojedynczych noży (rys. 407).
Przy obróbce mokrych tulei zamiast bardzo dokładnego wytaczania często stosuje się rozwiercanie. W przypadku bowiem zahartowanych tulei
trwałość pojedynczych noży z nakładkami ze spiekanych węglików jest znacznie mniejsza niż wieloostrzowych rozwiertaków (również z nakładkami ze spiekanych węglików). Oprócz tego rozwiercanie zapewnia lepszą dokładność wymiaru obrabianego otworu.
Wadą rozwiercania jest brak możliwości korygowania przy tej operacji niewspółosiowości obrabianego otworu i zewnętrznej powierzchni tulei mogącej powstać przy poprzednich operacjach. W przypadku mokrych tulei wymaganą współosiowość uzyskuje się przez zastosowanie rozwierconego otworu jako podstawy obróbkowej (przez osadzenie na rozprężnym trzpieniu) do przeprowadzanego następnie szlifowania zewnętrznych powierzchni ustalających tulei.
Zastosowaniu rozwiercania do obróbki otworów w suchych tulejach stoi na przeszkodzie ich mała sztywność. Tuleje takie ulegałyby znacznym odkształceniom pod działaniem znacznych sił promieniowych zarówno przy samym rozwiercaniu, jak i przy osadzaniu na trzpieniach rozprężnych.
Przy rozwiercaniu i bardzo dokładnym wytaczaniu tulei cylindrowych szeroko stosowane są lichwy ty z masą zaciskającą (rys. 408). Taki uchwyt składa się z korpusu 1
i wprasowanych w niego cienkościennych tulei 2. Przestrzenie 3 tworzące się pomiędzy tulejami i korpusem zapełnia się specjalną masą plastyczną. Zacisk tulei następuje pod wpływem promieniowych odkształceń cienko
ściennej tulei wywołanych wysokim ciśnieniem masy plastycznej. Wysokie ciśnienie masy dociskającej powstaje przy ruchu tłoczka 4 w prawo. Ruch tego tłoczka sterowany jest urządzeniem pneumatycznym 5.