Technologia naprawy
Naprawą pojazdu lub zespołu nazywamy zbiór czynności, których celem jest przywrócenie sprawności technicznej naprawianego obiektu, przez usunięcie niesprawności spowodowanych zużyciem lub uszkodzeniem.
Podana definicja wyraźnie odróżnia pojęcie naprawy od pojęcia obsługi technicznej, której celem (jak podano w części I) jest zapobieganie powstawaniu niedomagań i zmniejszanie zużywania się elementów podczas eksploatacji pojazdów.
Wprowadzony podział ma charakter teoretyczny. W praktyce nie da się rozdzielić zagadnień obsługi pojazdów i ich napraw. W toku eksploatacji w zespołach pojazdów pojawiają się różnego rodzaju niesprawności. Drobne niesprawności usuwa się podczas obsługi pojazdów, natomiast w przypadku poważnych uszkodzeń dokonuje się naprawy lub wymiany zespołów
Aktualnie obowiązuje w Polsce system napraw wprowadzony Zarządzeniem Ministra Komunikacji z dnia 27 października 1972 roku w sprawie planowo-zapobiegawczej obsługi technicznej i naprawy pojazdów samochodowych i przyczep. Polega on na wykonywaniu w określonym czasie obsługi technicznej oraz w miarę potrzeby napraw, których niezbędność stwierdzono na podstawie kontroli stanu technicznego, dokonywanej w ramach obsługi technicznej, lub na podstawie zgłoszenia kierowcy. Zarówno obsługa, jak i naprawy są finansowane z tego samego źródła.
Naprawy mogą być wykonywane systemem indywidualnym, tzn. przez bezpośrednie -usunięcie wszystkich stwierdzonych usterek, albo systemem wymiany zespołów i podzespołów niesprawnych na sprawne — nowe lub po naprawie.
Gdy naprawy wykonywane są systemem indywidualnym, pojazd musi być wycofany z eksploatacji na czas potrzebny do usunięcia zauważonych niesprawności. Dzięki zastosowaniu systemu wymiany zespołów okres przestoju pojazdu skrócony zostaje do czasu niezbędnego do wymontowania zespołu niesprawnego i wmontowania sprawnego. Z tego względu system ten jest znacznie korzystniejszy i powinien być stosowany powszechnie. W tym celu niezbędny jest jednak zapas sprawnych zespołów, a ponadto należy zapewnić możliwość szybkiej naprawy zespołów i podzespołów niesprawnych — wymontowanych z pojazdów. Dlatego jednostki posiadające własne stacje obsługi o pełnym zakresie pracy powinny w tych stacjach organizować naprawę zespołów i podzespołów. Mniejsze jednostki powinny przekazywać wymontowane zespoły i podzespoły do naprawy w specjalizowanych zakładach (warsztatach) naprawczych.
Indywidualny system napraw powinien być stosowany tylko w przypadkach uzasadnionych technicznie bądź ekonomicznie. Stwierdzono, że system wymiany zespołów jest opłacalny jedynie w jednostkach transportowych posiadających co najmniej 30 pojazdów złożonych z jednakowych zespołów. Jeśli w jednostce jest mniejsza liczba pojazdów jednego typu, wówczas naprawy należy wykonywać systemem indywidualnym.
Planowo zapobiegawczy system obsługi technicznej i napraw pojazdów przewiduje wykonywanie napraw w miarę istniejących potrzeb, przy czym konieczność wykonania naprawy ustala się w wyniku kontroli stanu technicznego, przeprowadzanej w ramach obsługi technicznej. Z tego wynika istotna różnica między przebiegiem międzyobsługowym a przebiegiem międzynapraw-czym. W odróżnieniu od przebiegów międzyobsługowych istnienie norm przebiegów międzynaprawczych nie oznacza, że pojazd po osiągnięciu określonej dla niego normy przebiegu musi być poddany naprawie głównej. Przeciwnie, należy dążyć do przedłużenia przebiegów międzynaprawczych uważając jednak, żeby nie przekroczyć granic uzasadnionych ekonomicznie. Nie przemyślana, zbyt długa eksploatacja pojazdu może bowiem pociągać za sobą ujemne skutki, powodując wzrost kosztów naprawy, większy niż oszczędności wynikające z przedłużonego okresu międzynaprawczego. Dlatego po osiągnięciu przez samochód przebiegu między-naprawczego poddaje się go przeglądowi technicznemu, w wyniku którego ustala się, czy samochód po wykonaniu niezbędnych napraw nadaje się do dalszej eksploatacji, czy należy go skierować do naprawy głównej. W przypadku wydania decyzji o przedłużeniu okresu międzynaprawczego wyznacza się przebieg, po którym samochód ma być ponownie poddany przeglądowi technicznemu.
Normy przebiegu międzynaprawczego podzespołów, zespołów i pojazdów poszczególnych marek i typów ustala w razie potrzeby kierownik jednostki transportowej albo mogą one być ustalone jednolicie w ramach branży lub resortu. Istnienie takich norm nie jest jednak niezbędne, gdyż planowo zapobiegawczy system obsługi technicznej i napraw pojazdów przewiduje wykonywanie napraw w sposób sukcesywny — w miarę istniejących potrzeb.