Rozdzielacz zapłonu
Rozdzielacz zapłonu (rys. 8.2) składa się z przerywacza i właściwego rozdzielacza, umieszczonego we wspólnym kadłubie i mających wspólny napęd. Rozdzielacz zapłonu służy do przerywania przepływu prądu niskiego napięcia w uzwojeniu pierwotnym i odprowadzania impulsów prądu wysokiego napięcia wytworzonego w uzwojeniu wtórnym do świec zapłonowych.
Przerywacz służy do przerywania w odpowiednich chwilach prądu w obwodzie niskiego napięcia układu zapłonowego i składa się z dwóch styków: nieruchomego (tzw. kowadełka) i ruchomego (tzw. młoteczka). Na końcach obu styków znajdują się styczki wykonane z trudno topliwego metalu. Przerywacz jest przymocowany do ruchomej podstawy metalowej. Styk nieruchomy dokręcony jest do podstawy wkrętem (z możliwością regulowania jego położenia) i połączony bezpośrednio z masą. Natomiast osadzony wahliwie na ośce styk ruchomy jest połączony z uzwojeniem pierwotnym cewki i dokładnie odizolowany od masy. Styk ruchomy jest dociskany przez sprężynę w kierunku styku nieruchomego. Opiera się on fibrowym lub turbaksowym zderzakiem o krzywkę wałka rozdzielacza. Podstawa przerywacza jest osadzona na nieruchomej płytce na łożysku i dzięki temu może w stosunku do niej zmieniać swe położenie.
Wałek rozdzielacza zwykle napędzany jest od wału rozrządu (często wspólnie z pompą oleju). Wałek u dołu zakończony jest płetwą lub wielokarbem służącym do ustalania jego położenia, a w górnej części znajduje się krzywka, która służy do unoszenia ruchomego styku przerywacza. Liczba garbów na krzywce odpowiada zawsze liczbie cylindrów silnika, które rozdzielacz obsługuje.
Rozdzielacz służy do rozdzielania w odpowiednich chwilach impulsów prądu wysokiego napięcia na poszczególne świece zapłonowe. Składa się on z palca rozdzielacza i kopułki.
Palec rozdzielacza jest zwykle osadzony na wałku lub przymocowany wkrętami do podstawy odśrodkowego regulatora zapłonu (rys. 8.2). Wykonany jest z fibry, ebonitu lub innego tworzywa będącego dobrym izolatorem. Na górnej powierzchni palca rozdzielacza znajduje się płytka metalowa. Jednym końcem styka się ona stale ze środkowym stykiem kopułki, zaś drugim podczas obracania się — ze stykami rozmieszczonymi na obwodzie wewnątrz kopułki.
Kopułka rozdzielacza, podobnie jak palec, jest wykonana z tworzywa sztucznego będącego dobrym izolatorem. Wewnątrz kopułki na jej obwodzie są rozmieszczone styki, w liczbie odpowiadającej liczbie cylindrów, które rozdzielacz obsługuje. Styki te są .połączone z zewnętrznymi gniazdami, w których osadzone są przewody wysokiego napięcia łączące kopułkę z poszczególnymi świecami zapłonowymi. W górnej środkowej części kopułki znajduje się styk, który łączy się z palcem rozdzielacza za pośrednictwem pręcika grafitowego dociskanego sprężynką. W zewnętrznym gnieździe tego styku osadzony jest przewód wysokiego napięcia łączący kopułkę z cewką zapłonową.
Ręczny regulator wyprzedzenia zapłonu (tzw. oktanokorektor) służy do zmiany kąta wyprzedzenia zapłonu (w niewielkim zakresie) w przypadku użycia paliwa o zmienionej liczbie oktanowej. Składa się on z dźwigni sztywno połączonej z kadłubem rozdzielacza, podziałówki ze skalą w stopniach i nakrętki lub śruby zaciskowej. Przesunięcie dźwigni powoduje obrót kadłuba, a wskutek tego obrót podstawy przerywacza w stosunku do garbów krzywki wałka. Obrót kadłuba zgodnie z obrotem palca rozdzielacza powoduje zmniejszenie kąta wyprzedzenia zapłonu (opóźnienie zapłonu), natomiast obrót kadłuba w przeciwnym kierunku powoduje zwiększenie kąta wyprzedzenia zapłonu (przyspieszenie zapłonu).
Odśrodkowy regulator wyprzedzenia zapłonu (mechaniczny) służy do samoczynnego regulowania kąta wyprzedzenia zapłonu w zależności od prędkości Obrotowej wału korbowego silnika. Regulator (rys. 8.3a) jest umieszczony pod przerywaczem lub nad nim (patrz rys. 8.2). Zasadniczymi częściami regulatora są: podstawa obracająca się wraz z wałkiem oraz dwa ciężarki osadzone swobodnie ma trzpieniach podstawy i ściągane ku sobie sprężynkami.
Wraz ze zwiększeniem się prędkości obrotowej wału korbowego zwiększa się prędkość obrotowa wałka rozdzielacza i podstawy regulatora. Pod wpływem siły odśrodkowej ciężarki pokonując opór sprężynek rozsuwają się i swymi trzpieniami obracają dźwignię dwuramienną, a wraz z nią tulejkę z krzywką w kierunku zgodnym z obrotem palca rozdzielacza. Wskutek tego następuje samoczynne przyspieszenie zapłonu. Zmniejszenie prędkości obrotowej wału korbowego powoduje zmniejszenie siły odśrodkowej działającej na ciężarki. Wskutek tego sprężynki ściągają ciężarki, co powoduje obrót tulejki z krzywką w przeciwnym kierunku, a w konsekwencji opóźnienie zapłonu. Rozdzielacze zapłonu niektórych silników nie mają odśrodkowych regulatorów wyprzedzenia zapłonu.
Podciśnieniowy regulator wyprzedzenia zapłonu (rys. 8.3b) składa się z podstawy ze szczelną obudową metalową, wewnątrz której znajduje się przepona i sprężyna. Z jednej strony regulator połączony jest przewodem z komorą mieszania gaźnika, a z drugiej — cięgłem z płytką przerywacza. Podciśnieniowy regulator służy do samoczynnego regulowania kąta wyprzedzenia zapłonu w zależności od obciążenia silnika przy małych prędkościach obrotowych.
Na przeponę z jednej strony działa sprężyna, dociskając ją w kierunku aparatu zapłonowego. Gdy przepustnica jest całkowicie otwarta, podciśnienie w komorze mieszania jest bardzo małe i regulator w ogóle nie działa. Po zmniejszeniu obciążenia, gdy przepustnica jest przy-
mknięta, podciśnienie znacznie wzrasta i pokonując opór sprężyny przesuwa przeponę, a wraz z nią cięgło połączone z płytką regulatora. Dzięki temu uzyskuje się przyspieszenie zapłonu. Współdziałanie regulatorów odśrodkowego i podciśnieniowego zapewnia więc uzyskanie właściwego kąta wyprzedzenia zapłonu w zależności od prędkości obrotowej i obciążenia silnika. Przewody wysokiego napęcia łączą uzwojenie wtórne cewki zapło-kładki 4 z tworzywa sztucznego wciska się tekstolitową podkładkę 2 i zawalcowuje krawędzie obudowy. Z zaciskiem styku ruchomego przerywacza łączy się końcówkę 1 kondensatora. Miniaturowy kondensator samoczynny regeneruje się w przypadku przebicia taśmy iskrą elektryczną. Wskutek przebicia metal odparowuje, a oczyszczone miejsce zostaje zapełnione olejem, dzięki czemu kondensator może pracować nadal.
Rolka zwykłego kondensatora (rys. 8.3b) składa się z dwóch cienkich aluminiowych taśm 11, które są wzajemnie odizolowane papierem kondensatorowym 10, nasączonym olejem transformatorowym.