Bezpieczeństwo i higiena pracy
Do podstawowych obowiązków pracowników stacji obsługi technicznej samochodów należy przestrzeganie przepisów bezpieczeństwa i higieny pracy. Choroby zawodowe, wypadki przy pracy narażają pracownika na obrażenia, kalectwo lub śmierć, a gospodarkę narodową na znaczne straty.
Aby uświadomić sobie istotę działalności mającej na celu zapewnienie bezpiecznych warunków pracy, należy rozróżnić trzy zasadnicze pojęcia: zagrożenie, wypadek i uraz. Zagrożenie jest to stan lub sytuacja, które mogą być źródłem wypadku. Wypadkiem nazywamy każde zdarzenie lub zjawisko występujące nieoczekiwanie i zakłócające normalny tok pracy. Wypadek może (lecz nie musi) spowodować uraz, tzn. uszkodzenie ciała pracownika, wstrząs wewnętrzny itp. Jakkolwiek działalność służby bhp obejmuje przeciwdziałanie skutkom urazów, podstawowym jej zadaniem jest likwidowanie zagrożeń. Jednym z podstawowych warunków bezpieczeństwa pracy jest właściwa organizacja stanowisk roboczych.
Pracownicy stacji obsługi technicznej samochodów szczególnie narażeni są na działanie substancji szkodliwych dla zdrowia. Są to przede wszystkim benzyna etylizowana, gazy spalinowe, kwasy (np. zawarte w akumulatorze, stosowane przy lutowaniu), substancje alkaliczne (np. dodatki myjące) i różnego rodzaju produkty lotne, głównie pary rozpuszczalników, farb i lakierów. Ochrona przed zagrożeniem, jakie stwarzają substancje szkodliwe dla zdrowia, polega na maksymalnym izolowaniu pracowników od działania tych substancji przez stosowanie zamkniętych, szczelnych pojemników na płyny, przedłużaczy na rury wylotowe odprowadzających spaliny na zewnątrz pomieszczeń, stosowaniu skutecznych systemów wentylacji, zapewnieniu pracownikom odpowiedniej odzieży ochronnej oraz przestrzeganiu higieny osobistej. Przy pracach w środowisku szkodliwych par, gazów lub pyłów należy nosić specjalne maski ochronne, a w niektórych przypadkach również okulary ochronne. Mający do czynienia ze szkodliwymi substancjami powinni mieć możliwość umycia ciała ciepłą wodą z mydłem.
W stacjach obsługi samochodów zawsze znajduje się wiele materiałów łatwo palnych, zarówno w postaci ciał stałych (drewno, tkaniny) i cieczy (benzyna, aceton itp.) jak i w postaci par oraz gazów. Pary i gazy są najniebezpieczniejsze, gdyż w połączeniu z powietrzem tworzą mieszaniny wybuchowe. W pomieszczeniach obsługowo-naprawczych najczęściej spotykane są pary benzyny, nafty, ropy, alkoholu, acetonu oraz takie gazy, jak wodór, acetylen i gaz świetlny. Do pomieszczeń tych nie wolno wchodzić z otwartym ogniem. Zabezpieczenie przed wybuchem polega na stosowaniu skutecznie działających urządzeń wentylacyjnych oraz systematycznym kontrolowaniu urządzeń grzejnych oraz instalacji elektrycznej. Jest to bardzo istotne, gdyż np. iskrzenie wyłącznika oświetlenia w przypadku koncentracji par w pomieszczeniu może spowodować ich wybuch.
Innym źródłem zagrożenia na terenie stacji obsługi jest prąd elektryczny. Prąd o napięciu ponad 50 V jest niebezpieczny dla organizmu ludzkiego. Niebezpieczeństwo porażenia jest szczególnie duże w pomieszczeniach wilgotnych. Zabezpieczenie przed tym zagrożeniem polega na utrzymywaniu we właściwym, zgodnym z przepisami, stanie wszelkich urządzeń i instalacji elektrycznych. Szczególnie istotny jest stan izolacji oraz uziemienia wewnętrznych części maszyn elektrycznych. Lampy przenośne powinny być zasilane napięciem 24 V, powinny mieć izolowane uchwyty oraz zabezpieczone przed rozbiciem, szczelne klosze.
Poważne zagrożenia mogą być wynikiem niechlujstwa, braku poszanowania przepisów i lekkomyślności. Śliska podłoga wskutek rozlania oleju, porozrzucane przedmioty, wiszące bez zabezpieczenia ciężary mogą być przyczyną groźnych w skutkach następstw. Należy zwracać uwagę na stan osłon, zabezpieczeń i poręczy; przestrzegać noszenia odzieży ochronnej, właściwej dla danej pracy oraz właściwych rozmiarów. Ubrania robocze nie powinny być zbyt luźne, a wszelkie paski powinny być ściśle wiązane. Nie wolno lekceważyć zakazów palenia tytoniu. Absolutnie niedopuszczalne jest wykonywanie jakichkolwiek prac przez pracowników będących pod wpływem alkoholu.
Właściwa organizacja miejsca pracy powinna zapewniać pracownikom bezpieczne i wygodne warunki pracy. Polega to na właściwym usytuowaniu stanowisk, wygodnym transporcie, właściwym oświetleniu i wentylacji. Wzajemne usytuowanie i budowa stanowisk powinny zapewniać pracownikowi łatwy dostęp do wszelkich potrzebnych mu do pracy urządzeń i obsługiwanego pojazdu oraz wystarczającą przestrzeń do wygodnego wykonywania wszelkich czynności. Stanowiska, na których praca odbywa się w warunkach szkodliwych dla zdrowia, powinny znajdować się w odrębnych pomieszczeniach. Transport zespołów i elementów z jednego stanowiska na drugie powinien odbywać się przy minimum wysiłku ze strony pracowników obsługujących. Punkty oświetleniowe powinny dawać jasne, równomierne, możliwie bezcieniowe światło. Wentylacja pomieszczeń powinna zapewniać zatrudnionym pracownikom jak najlepsze warunki pracy.
Pomieszczenia stacji obsługi technicznej samochodów oraz poszczególne stanowiska pracy powinny być wyposażone w wystarczającą ilość odpowiedniego sprzętu przeciwpożarowego oraz w sprawny system alarmowy. Każde pomieszczenie powinno mieć przynajmniej jedne drzwi otwierane na zewnątrz i zapewniony dojazd dla samochodów straży pożarnej (system dróg pożarowych). Sprzęt przeciwpożarowy (gaśnice, hydranty itp.) powinien być systematycznie kontrolowany.