Poza falami słyszalnymi o częstotliwości od 20 do 20 000 drgań/sek, odkryto w początkach bieżącego stulecia fale o częstotliwości drgań znacz­nie wyższej, dochodzącej dzisiaj do miliardów drgań na sekundę, nazwane ultradźwiękami. Fale te nie są słyszane, chociaż są tej samej mechanicznej Prędkość rozchodząca się ultradźwięków, podobnie jak dźwięków nie jest w każdym środowisku jed­nakowa i jest największa w ciałach stałych (w żela­zie 4900 m/sek), mniejsza w cieczach (w wodzie 1450 m/sek), a jeszcze mniejsza w gazach (w powietrzu w warunkach normalnych 332 m/sek). Fale ultradźwiękowe po­dlegają wszystkim pra­wom ruchów falowych: odbicia, przechodzenia, ab­sorpcji i tłumienia. Zasada wykorzystania fal ultradźwiękowych do wykrywania wad materia­łowych jest następująca. Gdy drgania wysyłane przez nadajnik (źródło drgań) przechodzą przez badany materiał, docho­dzą do przeciwległej ścia­ny, zostają od niej odbite i wracają do odbiornika (rys. 260a) bez stłumienia, na skutek nie występowa­nia na jej drodze wad. Na ekranie oscylografu rysuje się wtedy linia przedstawiona na rys. 260b, na której załamania odpowiadają obydwu po­wierzchniom badanego przedmiotu, czyli odległość między załamaniami linii na ekranie oscylografu wskazuje na względną grubość przedmiotu. Jeżeli natomiast wiązka drgań wysłana przez nadajnik przechodzi tylko częściowo bez stłumienia do przeciwległej ściany, a częściowo zostaje odbita (rys. 261a), np. od pę­knięcia znajdującego się wewnątrz materiału, to wtedy otrzymana linia na ekranie oscylografu ma kształt, jak na rys. 261b, przy czym z załama nia linii znajdującej się mię­dzy załamaniami skrajnymi wywnioskować można o umiejscowieniu się wady w materiale. Na rys. 262 przedstawiono defektoskop ultradźwięko­wy. Defektoskopy takie na­dają się szczególnie do wy­krywania wad materiało­wych znajdujących się we­wnątrz grubych przedmio­tów żeliwnych i stalowych, jak np. odlewy dużych sil­ników, duże wały korbowe itp.